Waarom je het niet voor de poen zou moeten doen

Sprout Magazine draait in september om poen. Wat verdienen Nederlandse ondernemers en waar geven ze hun geld aan uit? 

Als je het woord ‘geld’ opzoekt in het woordenboek vind je ‘ruilmiddel’. Soms wordt het ook vertaald als ‘betaalmiddel’ of, in je oude economieboek, als ‘rekenmiddel’ of ‘oppotmiddel’. Geld is dus per definitie een middel. Een middel dat je gebruikt om iets wat je graag wilt voor elkaar te krijgen. Net als andere middelen, zoals gereedschappen, kennis, of vervoersmiddelen.

Wat mij al jaren fascineert, is hoe het heeft kunnen gebeuren dat we in onze samenleving en masse het middel ‘geld’ tot doel hebben verheven. Liza Minnelli zong ooit Money makes the world go round, iets chiquer dan het Nederlandse volksliedje ‘Poen, poen, poen, poen, wat je allemaal met poen kunt doen’.

Maar de strekking is hetzelfde. Geld is lekker en geld is belangrijk. Mannen met geld (en macht), die het zichtbaar niet, (of laten we zeggen: niet uitsluitend) van hun knappe uiterlijk moeten hebben, pronken op menig rode loper met verrassend lieflijke trophy wifes aan hun arm.

Emotie

Geen afrodisiacum zo sterk als een goed gevulde bankrekening. Winnaars van de Postcode Loterij raken niet voor niets vaak in tranen van pure emotie als Gaston ze op zijn eigen luidruchtige wijze overvalt met  plotselinge rijkdom. En bijna iedereen die wel eens rood heeft gestaan weet hoe lekker het is als je aan het einde van elke maand nog wat geld over hebt, in plaats van aan het einde van je geld nog een stukje maand over te hebben.

Geld is dus belangrijk. Iedereen die anderszins beweert, moet maar eens met een deurwaarder gaan praten. Die zal bevestigen dat mensen die beweren geld onbelangrijk vinden oververtegenwoordigd zijn bij schuldsaneringen, beslagleggingen en faillisementen.

Toch is bewezen dat ons geluk maar zeer ten dele afhangt van geld. Geld is eerder een dissatisfier, want als je er te weinig van hebt wordt je wel degelijk bewezen óngelukkiger. Niet vreemd als je beseft dat we ons evolutionair gezien voor het overgrote deel van onze beslissingen laten leiden door dat wat we niet willen. Dit restantje overlevingsinstinct hielp ons ooit onze soort in stand te houden in de levensgevaarlijke prehistorie, waarin we bepaald niet bovenaan de voedselketen stonden.

Tijdloos

Toch lijkt er langzaam, heel langzaam, iets te veranderen. Er lijkt een steeds breder besef door te dringen dat ondernemers en leiders die tijdloze, maar vooral geldloze doelen formuleren, die verschil willen maken in de wereld, of op zijn minst echte problemen beogen op te lossen voor de mensheid, uiteindelijk succesvoller zijn.

Bedrijven die vanuit betekenis werken mogen zelfs op meer loyaliteit en fans rekenen, zowel onder klanten als onder personeel. Begrijpelijk, als je je bedenkt dat het in onze feitelijk nog steeds uitermate veilige samenleving steeds effectiever blijkt om ons te laten leiden door wat we wél willen, dan vooral druk te zijn met risico’s te vermijden.

Presteren

De afgelopen jaren heb ik geleerd dat je als ondernemer het belang van geld niet moet óverschatten maar zeker ook niet mag onderschatten. Het is heel simpel: als de hele economie, de belangrijkste indicatoren en de grootste politieke keuzes om geld draaien en winstgevendheid de belangrijkste indicatie is voor zakelijk succes, is geld, of liever nog de financiële performance van je bedrijf, simpelweg zeer belangrijk.

Toch is het moeilijk om geld niet te overschatten. Geld is een middel, dus geld zonder bestemming heeft geen waarde. Of je nu de wereld wilt veroveren met je nieuwe online dienst, een weeshuis wilt starten in Afrika, op wereldreis wilt of de ijskappen wilt redden, geld is een belangrijk middel om je doelen te realiseren.

Zelfs als je van mening bent dat de economie veel te veel winst-georiënteerd is, het geldsysteem op de schop moet en we beter af zijn met andere economische modellen, heb je toch geld nodig om dit te veranderen. Goede doelen draaien niet voor niets op financiële donaties.

Meer succes

Geld is dus nog niet weg te denken. Maar het goede nieuw is dat mensen en bedrijven die vanuit hun waarden de doelen scherp formuleren, meer succes kennen. Doelen geven namelijk richting, maar waarden zorgen voor de verbinding. Klanten en collega’s worden immers fan van je waarden en beweegredenen. Niet van je omzetcijfers.

Samengevat krijgt het middel geld feitelijk pas waarde als het een bestemming heeft. Een bedrijf dat alles alleen voor het geld doet en vergeet waarvoor het op aarde is, is al snel een waardeloos bedrijf. Omgekeerd creëren bedrijven die vanuit hun waarden durven te werken ook steeds vaker een gezonde financiële waarde.