Geen producten in de winkelwagen.
De fusie tussen ABN Amro en Barclays is vooral een hoofdpijndossier. Schrale troost voor de betrokkenen is dat ze niet alleen staan. De geschiedenis van fusies en overnames staat bol van afgebroken beraadslagen en opgeschorte gesprekken. Zo ook nu weer, met de fusie tussen Nuon en Essent. De kans dat die twee ooit bij elkaar komen, is zo goed als nihil. Ooit is gezegd dat negen van de tien fusies mislukken. Tenminste, als je het hebt over een geslaagde samenwerking in de zin dat beide bedrijven van de overname profiteren. Als er dus na de fusie een nieuw harmonieus geheel ontstaat.
Vincent Gravesteyn kan erover meepraten. Die ondernemer is gepokt en gemazeld in overnameverhalen. De ceo van the people’s valley, een online reclamebureau, kwam recent in het nieuws door het afronden van de fusie met Veritate, een direct-marketingbureau dat veel aan online-communicatie doet. In de jaren daarvoor had hij al heel wat fusies zien mislukken.
Ego’s
Hij heeft de gekste dingen meegemaakt, zegt Gravesteyn achteraf. Hij is nu directeur van the people’s valley (en na de fusie dus ook van Veritate), maar in feite is ook deze onderneming een optelsom van oudere partijen die elkaar hebben opgezocht. “Ikzelf begon begin jaren negentig met m’n eerste marketingcommunicatiebureau. Dat ging hartstikke lekker. Maar ja, toen sprong de ‘internetbubble’ eind 2000. Klanten wilden niks meer, budgetten gingen op slot.”
Behalve tal van faillissementen onder internetbedrijven waren er ook tal van zulk soort ondernemingen die elkaar op de been wilden houden. Ook door overnames en fusies. Gravesteyn heeft in die periode een paar minder oprechte en welgeteld drie superserieuze fusieprojecten geleid. Allemaal niet gelukt. “Wat ik echt opvallend vond in die periode was dat mensen zo afgemeten aan hun eigen hachje hangen. Kijk, als het voor dit bedrijf beter is dat ik morgen opstap, dan ben ik weg – tot ziens en veel succes. Ik vind wel iets nieuws. Maar die mentaliteit is dun gezaaid. Ik heb directeuren meegemaakt die een fusie lieten stuklopen op het feit dat ze koste wat het kost hun eigen kantoortje wilden behouden.”
Nu is het dus wel gelukt. the people’s valley is in feite de samenvoeging van de Amsterdamse bureaus Facing Facts en Explainer DC en het Rotterdamse Media Nieuwe Stijl. Nu is er dus Veritate als nieuwe parel aan het snoer van Gravesteyn toegevoegd. Hoe werkt dat toch? Hoe komt hij aan al die partijen?
Mensen
Money makes the world go round, wordt wel eens gezegd. Daar is Gravesteyn het niet mee eens. Het is niet het geld dat ‘t doet, maar de mensen. De menselijke factor is van doorslaggevend belang bij het welslagen van fusies. “Ja, hoe kom ik aan die partijen? Netwerken. Dat is het allerbelangrijkste. Het bureau Facing Facts bijvoorbeeld ging technisch failliet begin 2002. En de aandeelhouder ervan kende ik van vroeger en die vond mij een aardige en capabele vent. Zo kwam hij bij mij. Hij vroeg me uiteindelijk of ik de doorstart wilde organiseren.”
Vertitate, zegt hij, was een kwestie van pure chemie. Voor hem was duidelijk dat the people’s valley te klein was voor het tafellaken, maar te groot voor het servet. Met Johan van Mil, die namens een holdingmaatschappij voor Veritate optrad, had hij ooit een werkbespreking. “Dat overleg duurde geen uur, geen twee, drie, maar uiteindelijk vier uur. Er werden zelfs extra broodjes gehaald. Er was gewoon pure chemie. In onze discussie over de toekomst van de markt zaten we beiden op identiek hetzelfde spoor. Uiteindelijk, na uren overleg, kwam opeens het hoge woord eruit: beide bedrijven passen op heel natuurlijke manier bij elkaar. En als je zo zeker van je zaak bent, dan is het afronden van een geslaagde fusie een stuk gemakkelijker.”
Want dat heeft Gravesteyn in ieder geval wel duidelijk geleerd in al die jaren, zegt hij tot slot: blijf bij je uitgangspunten, maak een opsomming van al je doelstellingen en wijk daar niet van af. “Ik ben heel consistent in die dingen. Als je met tegenzin gaat zitten sleutelen aan een fusieproces, hou dan maar op. Dan wordt het nooit wat.”
Fuseren? Doen!
-
Ga de dag na afronding van de fusie meteen op bezoek bij de ‘ander’. Vertel – desnoods staand op een kratje – wat je visie is. En daarna: champagne! Doe dat op diezelfde dag ook ‘in eigen huis’.
-
Probeer zo veel mogelijk te overleggen met alle medewerkers. Willen ze mee in de ontwikkelingen? Lukt het niet om iedereen persoonlijk te spreken, delegeer dat dan.
-
Informeer zo snel als mogelijk alle klanten. Geef duidelijke instructies aan accountmensen.
-
Probeer zo snel mogelijk tot integratie te komen. Een fusie betekent dat de betrokkenen voortaan vanaf één werkplek opereren, vindt Gravesteyn.
-
Wees helder in de communicatie: communiceer een boodschap als die helder is. En als die niet helder is (verhuisdatum staat nog niet vast), laat dat dan ook duidelijk weten.
De experts over Gravesteyn
Ernst Jan Kruis, managing partner Solveigh Corporate Development
“Vincent Gravesteyn benadrukt twee elementen als fundamenteel voor het slagen van een fusieproces: het bestaan van ‘chemie’ en het op een natuurlijke manier ‘passen’ van beide ondernemingen. Helemaal waar – een geslaagde fusie start met de feel good factor. Een goede basis om mensen en organisaties effectief te laten samenwerken. Maar dat geeft nog geen garantie op een goed eindresultaat. Zal de fusie ook waarde scheppen voor aandeelhouders? Is 1 plus 1 meer dan 2? Versterkt de fusie het gezamenlijke toekomstperspectief en worden de betrokken partijen er beter van? Dat zou zo moeten zijn. Maar zoals is geconstateerd, komt dat er niet altijd uit. Door zorgvuldige voorbereiding kunnen teleurstellingen worden voorkomen. Ga niet doe-het-zelven. Dat is één van de redenen van de vele in het verleden mislukte fusies. Doe het professioneel. Een fusie aangaan is iets anders dan het dagelijkse ondernemen en managen. Het is een kruispunt waar je overheen moet. Of niet. Want er is geen makkelijke weg terug. Ja, feel good is belangrijk, maar vervolgens moeten beide organisaties grondig fileren. Weg romantiek. Harde feiten, plannen en cijfers. Voelt het daarna nog steeds goed? Klopt het? Then Go! Een grondige voorbereiding is het halve werk. Begin de tweede helft met een voorsprong.”
Folkert Rozendal, Legal Consultant H. van der Tuin Consultancy B.V.
“Volledig terecht noemt Vincent Gravesteyn ‘chemie’ en een ‘natuurlijke klik’ tussen de fusiepartners van fundamenteel belang. Indien de directies van mening zijn dat een fusie haalbaar is, zal er echter ook een gedegen fusieplan moeten komen. De kunst van een goed fusieproces is om alle belanghebbenden, zoals aandeelhouders, de raad van commissarissen, en ondernemingsraden aan boord te krijgen en te houden. Zodra een van de partijen over boord gaat, dan wordt de zo belangrijke ‘chemie’ aangetast. Belangrijk is om voor de beslissers inzichtelijk te maken wat de (synergie-)voordelen zijn van een fusie. Passen de bedrijfseconomische doelstellingen bij elkaar? Passen de bedrijfsculturen bij elkaar? Wat voor invloed heeft de fusie op de markt?
Naast de strategische en beleidsmatige kant spelen ook de juridische en fiscale aspecten een cruciale rol. Juridisch en fiscaal gezien mogen geen misstappen worden gemaakt, want dat kan het hele fusieproces frustreren. Stel je voor dat een besluit niet rechtsgeldig wordt genomen of dat de fiscale consequenties van een besluit niet goed zijn afgewogen. Het is van fundamenteel belang om het traject om tot een fusie te komen van structuur te voorzien en de formele stappen in kaart te brengen en te communiceren met de organen die de beslissingen moeten nemen. Zorg voor professionele begeleiding van een onafhankelijk team van juristen en accountants. Kortom: met chemie en een natuurlijke klik alleen kom je er niet, een gestructureerde en voor iedereen heldere aanpak van het fusieproces is minstens zo belangrijk.”
