Geen producten in de winkelwagen.
Met cynisme maken we de wereld niet beter, vindt Anne-Marie Rakhorst. Oordeel daarom niet te snel over duurzame initiatieven, maar wees juist trots op ondernemers die hun nek uitsteken. “Daar wordt de wereld alleen maar beter van.”
Als kind woonde Anne-Marie Rakhorst – in 2000 uitgeroepen tot Zakenvrouw van het jaar – op het Brabantse platteland in een verbouwde boerderij. Hier kreeg ze de liefde voor de natuur met de paplepel ingegoten en werd de kiem gelegd voor de missie waar ze nu mee bezig is: de wereld duurzamer maken. Als telg uit een ondernemersfamilie beschikt ze over de prettige eigenschap dat ze niet alleen denkt, maar ook doet. “We moeten van ‘wat’ naar ‘hoe'”, zegt ze enigszins cryptisch. “We weten allemaal wat er moet gebeuren. De volgende stap is: hoe gaan we dat aanpakken? Hoe maken we de wereld daadwerkelijk duurzamer? Dat is wat me boeit.”
Rakhorst studeerde milieutechniek aan de TU Delft en begon in 1994 Search Laboratorium BV, dat gespecialiseerd is in asbestonderzoek. Inmiddels zijn de activiteiten van Search uitgebreid met directievoering over bouw-, sloop- en saneringsprojecten, het verrichten van milieukundige onderzoeken en het geven van advies en opleidingen. Het thema duurzaamheid is daarin steeds belangrijker geworden. “Zie een gebouw als een boom, die niet alleen neemt van de aarde, maar ook teruggeeft. In de vastgoedsector is het heel goed mogelijk om een kleinere claim op de aarde te leggen. In bedrijfspanden kan bijvoorbeeld gebruik worden gemaakt van energieopwekkende panelen, waardoor energie wordt opgewekt in plaats van verbruikt. Of denk aan het gebruik van grijs water of het zodanig plaatsen van een pand dat het optimaal gepositioneerd is ten opzichte van het daglicht. We willen het bewijs leveren dat duurzaam bouwen niet alleen beter is voor het milieu, maar ook goedkoper. Dat lukt niet op ieder onderdeeltje, maar in de totaalprijs ben je met duurzaam bouwen voordeliger uit.”
Wereldkans?
Geen bedrijf ontkomt nog aan het verduurzamen van zijn business, is de overtuiging van Rakhorst. “Consumenten vragen er steeds meer om, en dus moeten bedrijven het bieden. Daarnaast is er een rol voor de overheid, die waar nodig de prijs kan drukken door duurzaamheid fiscaal aantrekkelijk te maken.”
Haar ideeën heeft Rakhorst opgetekend in haar boek Duurzaam ontwikkelen… een wereldkans, waarin ze de lezer – vooral ook ondernemers – inspireert om de wereld duurzamer te maken. Dat kan allereerst door het verduurzamen van het product of de dienst die de ondernemer zelf op de markt zet. Rakhorst doet dat door middel van haar adviezen over duurzaam bouwen. Voorbeelden genoeg, zoals de Klimaathypotheek van de Rabobank en de VISA Greencard, de creditcard die de CO2-uitstoot van alle aankopen compenseert. Een ander voorbeeld is Evening Breeze, een hotelbed met ingebouwde airco, dat hotels in warme landen een enorme energiebesparing oplevert omdat niet de hele kamer hoeft te worden gekoeld.
Inspireer je leveranciers
Een andere manier om duurzamer te ondernemen is door groener in te kopen. Rakhorst: “Denk aan het afsluiten van een groen leasecontract voor de bedrijfswagens, waarbij de CO2-uitstoot wordt gecompenseerd. Of neem copiers, faxen, en papier. Océ is bijvoorbeeld bezig om onderdelen van printers en copiers terug te halen en te recyclen. Kijk als bedrijf waar je een claim legt op het milieu en waar je je kunt verbeteren. En schroom niet om je leveranciers te inspireren om groener te werken. Als iedereen dit doet, maken we een flinke slag.”
Rakhorst is een aanhanger van het principe van cradle to cradle waarbij afval niet wordt gezien als afval, maar als grondstof voor nieuwe producten. Het principe wordt beschreven in het gelijknamige boek van de Duitse chemicus Michael Braungart. Rakhorst ontmoette hem twee jaar geleden, raakte geïnspireerd en besloot het boek te laten vertalen en in het Nederlands uit te geven. Het tekent haar hands on-mentaliteit om als onbekende in het uitgeverswereldje dit project op te starten. Het boek prijkt inmiddels hoog in de top van managementboeken en is een van de toonaangevende boeken over duurzaamheid.
Geloofwaardigheid
Veel bedrijven presenteren zich als groen en duurzaam. Grote energiebedrijven sporen hun klanten aan om over te stappen op groene stroom. Maar waarom zetten ze zelf niet iedereen over op groene stroom als ze dat zo belangrijk vinden? Bij ondernemers is niet altijd even duidelijk wat hun ware motieven zijn. Zijn ze daadwerkelijk betrokken bij een betere wereld of willen ze er vooral financieel beter van worden? “Vaak gaan beide samen, het gaat om de balans tussen ecologie en economie”, zegt Rakhorst. “Maar alleen ‘hip’ zijn is nooit voldoende. Je product moet naast duurzaam ook prijsconcurrerend zijn en kwalitatief goed. De focus op duurzaamheid is voor mijn bedrijf goed geweest. Het levert mij ondernemersvoordeel op én het is goed voor het milieu. Het is meervoudige winst. Datzelfde geldt voor de Greencard en het aircobed, en daar is niks mis mee.”
Rakhorst vindt dat er te snel wordt geoordeeld over duurzame initiatieven en dat te snel wordt beweerd dat ze worden gedreven vanuit financiële motieven of dat ze niet haalbaar zouden zijn. “Dat demotiveert alleen maar. Laten we kiezen voor een positieve benadering en laten we trots zijn op ondernemers die het goede voorbeeld geven. Dan zullen er steeds meer bedrijven volgen.”
Veel ondernemers zal het idee aanspreken, vanuit welk motief dan ook, maar hoe te beginnen? “Ga eerst eens met een paar mensen bij elkaar zitten en bedenk hoe je als bedrijf een claim legt op het milieu. Een heel praktisch begin is om te kijken welke stoffen je gebruikt. In cradle to cradle is een X-lijst opgenomen met gevaarlijke stoffen. Vermijd die stoffen sowieso en vraag je vervolgens af hoe je je product aan het einde van de levenscyclus kunt teruggeven aan de natuur. Hetzij op ecologische wijze, hetzij door technologisch hergebruik. Geef jezelf de ruimte om creatief te denken.”
Het enthousiasme van Rakhorst over het onderwerp is met de jaren groter geworden. “Jaren geleden beweerde een hoogleraar aan de TU Delft al dat de 21ste eeuw de eeuw van de duurzaamheid zou worden. Daar werd ik toen al door getriggerd en dat enthousiasme is niet meer weggegaan. Ik denk in oplossingen, niet in problemen. Als we dat allemaal doen, kunnen we veel bereiken.” (KvS)
