Startup bezorgt AH wereldprimeur

Focus op structuur

Ruim vier jaar hebben Den Dulk en Sandstra gewerkt aan vlees, gemaakt uit groenten. En dat is een high-tech wereldprimeur: het heeft de structuur en de bite van rund, kip en spek, maar bestaat volledig uit groenten als wortelen, uien en natuurlijk de juiste peulvruchten voor de noodzakelijke eiwitten. Den Dulk: ‘We hebben ons vooral gefocust op de structuur: dat is de essentie van een product als dit, smaak en vorm zijn afgeleiden.’ Soja of lupine, de eiwitleveranciers die in vrijwel al het andere vegavlees zitten, laat ProViand achterwege. Sandstra en Den Dulk zijn ervan overtuigd dat er behoefte is aan nóg een vleesvervanger, naast de sojaproducten van onder meer Tivall en op zuivel gebaseerde vleesvervangers als Valess – overigens ooit door Sandstra geïntroduceerd, toen die nog bij Friesland Campina werkte.

Geen soja

‘Maar dat was rond 2005, dus erg lang geleden,’ lacht Sandstra. Inmiddels zijn consumenten weer een stuk bewuster en kritischer. Als ze vlees laten staan vanwege de duurzaamheid, is soja ook geen optimale vervanger. ‘Het is niet slecht, maar het zorgt toch voor boskap en het heeft een nasmaak waar je aan moet wennen. Dan zijn er ook nog mensen met glutenallergie, die niet tegen vleesvervangers met tarwe kunnen, en mensen die helemaal geen dierlijke producten op hun bord willen.’ De CO2-kaart kan ProViand ook goed spelen: een huishouden dat drie keer per week vlees vervangt door de groentenvariant bespaart een hoeveelheid CO2 vergelijkbaar met de helft van de jaarlijkse uitstoot van zijn auto. Sandstra begon met die gedachte samen met voedseltechnoloog Den Dulk aan het avontuur. Den Dulk: ik had jarenlang voor klanten nieuwe producten ontwikkeld. Maar zodra die af waren, waren ze niet meer van mij. Ik wilde eens mijn eigen uitvinding, mijn eigen producten op de markt kunnen brengen. Dat is veel leuker dan om het weer voor iemand anders te doen.’

Albert Heijn

Die marktintroductie krijgt nu flink vorm: Albert Heijn is sinds kort aan de slag met de Wokstukjes, Roerbakreepjes en Maaltijdblokjes van ProViand. ‘Ze beschouwen ons als een nieuwe generatie vleesalternatieven: gezond, zonder soja, zonder E-nummers en kunstmatige geur- kleur en smaakstoffen en alleen maar gemaakt van lokaal geteelde groenten.’ Onder het AH-huismerk, maar met de naam van de makers op de verpakking, liggen ze in 650 AH-winkels. Daarmee heeft Albert een wereldprimeur: het is de eerste supermarkt die een vleesvervanger uit pure groenten aanbiedt. Daarnaast legt de Vegetarische Slager het groentenvlees ook in de schappen van de Belgische supermarkten van Delhaize.

Testen

Hoe kom je als kleine starter tussen de grote zuivelconcerns en Unilevers in dat vegaschap terecht? ‘Daar is wel een jaar  van voorbereiding aan voorafgegaan. Je moet door een uitgebreide kwaliteitscontrole. Het product is in samenwerking met AH op meerdere plaatsen in Nederland getest bij consumenten: zouden ze het kopen? Vinden ze het goed smaken? Aan de hand van de bevindingen hebben we het product wat aangepast. Dan moet je denken aan het formaat van de blokjes, de hoeveelheid zout en dergelijke.’ ProViand scoorde goed, reden voor Albert Heijn, met een marktaandeel van meer dan 55 procent in vleesvervangers, in zee te gaan met de twee ondernemers om zijn assortiment te verbreden.

Opschalen

Den Dulk: ‘Het wordt goed ontvangen, zien we in de eerste paar weken, ook al zullen veel mensen het vooral uit nieuwsgierigheid kopen. Maar we zullen de productie gecontroleerd moeten gaan opschalen.’ Den Dulk en Sandstra huren samen met hun productiemanager een fabriek van derden met flexibele krachten om aan de huidige vraag te kunnen voldoen. ‘We gaan in april onze eigen fabriek openen,’ zegt Sandstra. Hij staat toevallig met Den Dulk net in de file, op zoek naar een geschikte locatie voor de fabriek. In Brabant, waar ook de groentetelers zitten die de wortelen voor het vlees leveren. De aardappelen komen uit Groningen, de uien uit Zeeland; ProViand houdt het graag overzichtelijk.

Europa

Nu Albert Heijn zijn primeur heeft, praat ProViand alweer met andere grote supers in andere landen op het Europese continent, en met cateraars. ‘Maar het begint bij de consument: als die gewend is iets bij de supermarkt te kopen, zal hij er na verloop van tijd ook in een bedrijfsrestaurant om gaan vragen.’ Op dit moment voert ProViand nog maar drie producten. ‘Maar dat moet je zien als drie platformen: een dat kip vervangt, een voor rundvlees en een voor spek. Op basis daarvan kunnen we wel 150 verschillende producten maken door vorm en smaak te variëren.’