Geen producten in de winkelwagen.
Jonge entrepreneur zet de Nederlandse krantenwereld op zijn kop
Hij heeft de guts om te doen waar grote concerns als Wegener en PCM al jaren over vergaderen. Hij heeft met Marcel Boekhoorn (nr 20 van de Quote 500 lijst), een investeerder gevonden die goed is voor vele honderden miljoenen. En hij heeft half journalistiek Nederland inmiddels al op sollicitatiegesprek gehad.
Eind juni bracht Sprout als eerste het grote nieuws dat de durfinvesteerder Marcel Boekhoorn een nieuwe gratis krant gaat beginnen met, toen nog, Jort Kelder als beoogd hoofdredacteur. Geschrokken van alle tumult bedankte Kelder voor de eer, maar het nieuws slaat binnen Wegener en PCM in als een bom. Opvallend is dat de krant -werktitel De Dictator- in de media voortdurend wordt omschreven als het gratis dagblad van Marcel Boekhoorn. Maar de altijd goedlachse Boekhoorn is in dit project slechts de investeerder. Want de man die als ondernemer dit hele project op touw heeft gezet, wist tot nu toe zorgvuldig buiten beeld te blijven. Cornelis van den Berg heeft voor elkaar gekregen wat nog maar weinigen is gelukt: de krantenwereld, een van de meest conservatieve bedrijfstakken van Nederland, op zijn kop te zetten. Wie is deze ondernemer en hoe krijgt hij dit allemaal voor elkaar?
Mysterieus
“Eerlijk gezegd heb ik nog altijd geen idee wie Van den Berg is ,” zegt Jan Dijkgraaf, nu hoofdredacteur van Management Team. Toen Dijkgraaf van 2003 tot 2006 hoofdredacteur van Metro was, werkte Van den Berg daar als trainee en was hij ingehuurd om de distributie op te krikken. “Daarnaast was hij eigenlijk een spion van het moederbedrijf in Londen. Metro International wilde weten hoe wij een en ander aanpakten en hij moest dus allerlei informatie doorspelen naar de mensen in Engeland.” Daar maakte Van den Berg zich natuurlijk niet al te geliefd mee. In de kantine kon hij heel gedetailleerd vragen naar dingen die hem volgens Dijkgraaf ‘geen flikker’ aangingen, bijvoorbeeld hoeveel werknemers er nodig waren voor bepaalde klussen en wat dat dan allemaal kostte. Zelf had Dijkgraaf geen hekel aan Van den Berg. “Hij viel me nooit zo op. Ik heb drie maanden lang elke dag met hem gerookt, maar ik zou hem op straat zo voorbij lopen. Het is een vrij grijs type.”
Dat werkt in zijn voordeel. Zo heeft Van den Berg het idee voor de gratis krant heel rustig in de luwte kunnen uitwerken. Wekenlang hield hij kantoor in de Amsterdamse Club 11 en zat daar vrijwel dagelijks om de tafel met potentiële investeerders en medewerkers. Dijkgraaf: “Geen mens zou dat doen, zo’n geheim megaproject opzetten vanuit een restaurant, maar Cornelis komt ermee weg. Geweldig hè, niemand kent me! zegt hij dan. Af en toe stuurt hij me nog wel eens een sms’je over dit soort zaken. Hij heeft zich helemaal kapot gelachen over hoe alles nu gegaan is.”
Volgens Dijkgraaf heeft Van den Berg altijd iets schimmigs gehad. Hij kent hem bijvoorbeeld niet anders dan als ‘Cornelius’. Zo noemde hij zich volgens Dijkgraaf in zijn Metro-tijd. Toen hij naar Wegener ging, heeft iemand eens in zijn paspoort gekeken om te zien hoe hij echt heet en dat bleek Cornelis te zijn. En zo noemde hij zich weer bij Wegener. Dijkgraaf: “Ik weet niet precies waarom hij dat deed, maar dat gedoe met die naam maakte hem wel lekker mysterieus.”
Hille van der Kaa, hoofd online van Intermediair, gelooft niet dat deze mystificatie opzettelijk is. Van der Kaa werkte nauw samen met Van den Berg toen zij beiden trainee bij Wegener waren en is sindsdien met hem bevriend. Van der Kaa: “Volgens mij vond hij het bij Metro handiger zich Cornelius te noemen, omdat hij toen veel in het buitenland zat. Cornelis is gewoon lastiger om uit te spreken.” Dat Van den Berg nu zo op de achtergrond blijft, is volgens Van der Kaa geen bewuste keuze, maar komt hem ook niet slecht uit. ’Hij werkt gewoon graag in de luwte, dat heeft hij altijd al gedaan”, weet Van der Kaa. “Het is geen jongen die van de daken schreeuwt wat hij allemaal doet. Nee, dat is niet uit bescheidenheid. Ik denk dat Cornelis zichzelf af en toe best fantastisch vindt.”
Keurig gezin
Cornelis van den Berg (1975) wordt 31 jaar geleden geboren in Arnhem, Hij groeit op in een keurig, vrij kakkineus gezin en wordt nogal traditioneel opgevoed. Midden jaren tachtig verhuist het gezin naar Alphen aan den Rijn. Cornelis brengt zijn middelbare schooltijd door op het Leids Atheneum. Thuis aan tafel werd vaak en serieus over zware onderwerpen gediscussieerd. Na de middelbare school kiest Van den Berg daarom voor een ’studie met inhoud’ en gaat Psychologie studeren aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam. Maar hij kan zijn draai niet vinden, stopt met zijn studie en vertrekt voor een jaar naar New York. Niet dat hij daar nou zo veel doet. Hij leeft voornamelijk op potten pindakaas en leest een hele bibliotheek aan boeken uit totdat hij weet wat hij wel wil: het bedrijfsleven in.
Hij schrijft zich wederom in op de Erasmus Universiteit, maar nu voor Bedrijfskunde en studeert in 2001 af op een onderzoeksproject bij het gratis krantenconcern Metro. Al snel blijkt Van den Berg een goede cijferaar. Zowel bij Metro als later bij Wegener weet hij zichzelf snel en zeer goed in te werken. Het is die degelijkheid en dat analytisch vermogen die Van den Berg zijn hele carrière van pas zijn gekomen, denkt Dijkgraaf. “Bij Metro heeft hij in no time geleerd hoe je een gratis krant in de markt zet. Vervolgens is hij, na een korte tijd niets doen, naar Wegener gegaan en daar heeft hij gezien hoe je betaalde kranten maakt. Al die kennis kan hij nu perfect combineren.”
Wie er ook aan het woord is over Van den Berg, door iedereen wordt hij omschreven als zeer intelligent, op het briljante en zelfs hoogbegaafde af. Een van de mensen die bij de gratis krant met Van den Berg werkt, maar anoniem wil blijven, zegt: “Hij is analytisch ongelofelijk goed. Het is geen jongen met een vlotte babbel, geen praatjesmaker, maar hij heeft zijn argumenten zo goed op een rijtje, hij houdt zo’n degelijk en doortimmerd verhaal, dat ik al snel besloten heb mee te werken.” Van den Berg is niet op fouten te betrappen, zo zeggen veel mensen. Momenteel, bij het opzetten van de krant, moeten er talloze gesprekken worden gevoerd over zaken als drukpersen, oplages, de plek waar de vouw in de krant moet en wat de papierprijzen in 2008 kunnen zijn. Van den Berg heeft overal verstand van. Hij is altijd beter voorbereid dan welke gesprekspartner ook.
Niet geïmponeerd
Dat Van den Berg vertrok bij Metro werd hem door het management bepaald niet in dank afgenomen. Hij werd gezien als overloper en omdat hij al niet zo populair was, werd alles wat hij deed negatief uitgelegd. Zelfs de toch behoorlijk ernstige reden waarom Van den Berg bij Metro wegging, werd niet geloofd. Voor zijn vertrek werkte hij veel bij Metro in Praag en moest hij geregeld op en neer reizen. Bij zijn vriendin werd in die tijd een ernstige ziekte geconstateerd en het zag er niet goed uit. Hij wilde daarom niet zo veel meer reizen en is naar Wegener vertrokken. Dijkgraaf: “Het verhaal was natuurlijk geen leugen, maar het feit dat mensen eraan twijfelden, zegt wel iets over hoe Van den Berg in het bedrijf lag.” Ook binnen Wegener was Van den Berg niet onomstreden, vertelt Hille van der Kaa. “Hij kon tijdens vergaderingen af en toe heel nukkig kijken en zwaar chagrijnig achterover leunen om vervolgens midden in een verhaal van iemand uit te roepen dat er ‘echt geen ruk van klopte’. Dat deed hij ook gewoon bij de Raad van Bestuur aan tafel. Cornelis is bepaald niet snel geïmponeerd.”
Dat Van den Berg niet snel onder de indruk is van reputaties blijkt wel als je ziet
hoe hij met speels gemak een aantal grote namen uit de journalistiek aan zijn nieuwe krant weet te binden. Hoewel Quote-frontman Jort Kelder uiteindelijk toch afhaakt als hoofdredacteur weet Van den Berg wel diens adjunct, Eric Smit, binnen te halen. De nieuwe hoofdredacteur wordt Ben Rogmans, die zelf nét benoemd was tot groepsdirecteur Redactionele Ontwikkeling en Beheer van Wegener Dagbladen. Daarnaast komen ook Jan-Jaap Heij, eerder werkzaam in de hoofdredacties van onder meer Intermediair en Vrij Nederland, Frank Poorthuis, adjunct bij Vrij Nederland en Marcel van Engelen en Kustaw Bessems, beiden oud-winnaar van het Gouden Pennetje naar de nieuwe krant. Als columnisten weet hij onder meer Hans Wiegel en Tommy Wieringa te strikken.
Deloyaal gedrag
Bij Wegener zijn ze not amused dat Van den Berg met een eigen gratis krant gaat komen. De ambiteuze dertiger zou een sluw spelletje hebben gespeeld. Hij was sterk betrokken bij de reorganisatie van het AD en heeft zo goed kunnen zien wat de problemen zijn van de huidige betaalde kranten. Een medewerker van Wegener: “Hij wist als geen ander wat het gat in de markt is. Dat hij vervolgens ook mensen is mee gaan vragen, zoals Ben Rogmans, vind ik schandalig. Je gaat niet in de vijver vissen, waar je zelf net uitgekropen bent.”
Jan Dijkgraaf kan daar juist wel om lachen en vindt dat Van den Berg het mooi gedaan heeft. Hij had het idee voor een gratis krant en heeft daar de perfecte investeerder bij gevonden, meent Dijkgraaf Dat ze vervolgens ook nog PCM meekregen komt natuurlijk helemaal goed uit. “Ik weet niet of het een vooropgezet plannetje is, maar Aan de Stegge en Boekhoorn, die elkaar goed kennen van Telfort, zijn natuurlijk heel dik met elkaar. En Boekhoorn en Van den Berg hadden inmiddels het inhoudelijke gedeelte voor elkaar, maar hadden de distributiekanalen nog niet,” lacht Dijkgraaf. “Toen ik hoorde dat PCM een minderheidsbelang wilde in de krant kon ik alleen maar denken dat alle kwartjes daardoor wel heel duidelijk de goede kant op vielen voor die jongens.”
Volgens de anonieme medewerker van Van den Berg is dat volstrekt onterecht. Van den Berg heeft het idee voor een gratis kwaliteitskrant een paar keer aan Wegener aangeboden, maar zij durfden het niet aan. “Ze hebben gewoon niet goed opgelet. Maar je kunt zo’n jongen toch geen deloyaal gedrag verwijten als hij het dan zelf gaat proberen?”.
Niets te verliezen
Maar waarom wil hij dit eigenlijk zo graag? Wat is de drijfveer van Van den Berg? Jan Dijkgraaf ziet het heel simpel: “Hij wil gewoon cashen, klaar. Hij heeft een prachtig aandelenpakket en is een behoorlijk zakelijke jongen. Hij heeft goud in handen en dat weet hij.” Volgens Hille van der Kaa gaat het Van den Berg daar niet om. Zij denkt dat hij straks in de boeken wil komen als de man die de mediawereld heeft veranderd. ’’Cornelis is een serieuze intellectueel. Hij houdt veel van kranten en boeken en verzamelt eerste drukken. Zijn favoriete schrijvers zijn Knut Hamsun en Saul Bellow. Die schrijven bepaald geen vrolijke boeken, hij houdt van die ernst.”
Cornelis is geen snelle jongen die even flink rijk wil worden, hij wil iets neerzetten. Het is een serieus iemand.”
Dat hij zijn plan, een eigen krant maken, nu ten uitvoer kan brengen, moet hem extreem enthousiast maken. Toch zijn er nog wel wat beren op de weg. Zo is nog altijd niet duidelijk of de samenwerking met PCM nou een feit is of toch niet doorgaat. Volgens een medewerker van de krant gaat Van den Berg daar vrij relaxed mee om. “Hij blijft overeind. Blijft rustig. Dat vind ik ongelofelijk voor iemand van zijn leeftijd. Je merkt aan niets dat hij 31 is. Hij zal vast wel eens twijfelen of alles lukken gaat, maar ik zie daar nooit iets van terug.”
De reden is dat hij niets te verliezen heeft. Het enige wat hij wil is een heel goede krant maken en die in een zo groot mogelijke oplage verspreiden. “Hij is wat dat betreft vrij idealistisch, denk ik,” aldus de medewerker. “Hij heeft een hekel aan verspilling en vindt dat er in het huidige krantenlandschap veel te veel geld wordt uitgegeven aan slechte producten. Daar wil hij verandering in brengen.”
Maar wat als het allemaal straks niet lukt en de krant geen bestaansrecht blijkt te hebben? “Ach, dan kan hij in ieder geval zo in de Raad van Bestuur van PCM. Ze kunnen daar wel wat meer mensen zoals hij gebruiken.”
Volgens Van der Kaa zal Van den Berg inderdaad niet in zak en as zitten als zijn krant het niet blijkt te redden. “Dan stapt hij zo weer over op een of ander megaproject. Of hij begint een boekenwinkeltje. Alles kan bij die jongen.”
Cornelis van de Berg wilde niet actief meewerken aan dit verhaal. Wel heeft hij het artikel voor publicatie gelezen en bevestigt de feitelijke weergave van dit verhaal
Cornelis van den Berg
1975 Geboren in Arnhem
1987 – 1993 Leids Atheneum
1994 Psychologie (Erasmus Universiteit, Rotterdam)
1995 Verblijf Amerika
1997 – 2001 Bedrijfskunde (EUR)
2001 – 2003 Trainee bij Metro International
2004 – 2006 Trainee Wegener
2006 Opzet gratis krant
2007 Lancering gratis krant
