Geen producten in de winkelwagen.
Het is in het huidige pensioenstelsel niet langer uit te leggen dat sommige werkenden wel en andere niet verplicht zijn om pensioen op te bouwen, stelt de AFM. Honderdduizenden zelfstandigen vallen nu nog buiten de verplichting en dreigen geen enkel pensioen op te bouwen.
De AFM zegt bij het vernieuwen van het pensioenstelsel voorstander te zijn van ‘keuze waar het kan, verplichting daar waar dat verstandig is.’ De financiële waakhond ziet het als een goede eerste stap dat zzp’ers inmiddels vrijwillig kunnen deelnemen aan een pensioenregeling.
Maar wanneer blijkt dat hier onvoldoende gebruik van wordt gemaakt dan ligt ‘een algehele verplichtstelling’ volgens de AFM voor de hand.
Korte termijn
‘Consumenten zijn van nature gericht op de korte termijn, hebben gebrek aan motivatie om goed financieel te plannen voor de oude dag en hebben grote moeite met het begrijpen van risico’s’, vult de waakhond aan. En dat inzicht geldt wat de AFM betreft voor iedereen, of hij nou wel of geen zelfstandige is.
Er zijn in Nederland ongeveer een miljoen zelfstandigen. Daarvan spaart volgens het ministerie van Sociale Zaken ongeveer de helft niet voor zijn of haar pensioen. Daardoor moeten zij voor hun pensioen terugvallen op de AOW (geen vetpot). Werknemers in loondienst zijn bijna allemaal verplicht om aan een pensioenregeling mee te doen.
Inschatting
‘Onderzoek van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid bevestigt dat zelfstandigen, net als werknemers, beperkt pensioeninzicht hebben, uitstelgedrag vertonen en veelal geen goede inschatting kunnen maken van het benodigde bedrag bij pensionering.’
Bovendien zorgt het ontbreken van een algehele verplichtstelling volgens de AFM voor concurrentie op de arbeidsvoorwaarden: werkenden zonder pensioenregeling zijn goedkoper dan werkenden met een pensioenregeling.
Maar, erkent de AFM, het is de vraag wie er voorstander is van verplichtstelling in de zogeheten ‘tweede pijler’, het aanvullend pensioen. ‘Van zelfstandigen is bijvoorbeeld bekend dat zij sterk hechten aan vrijwilligheid en flexibiliteit. Zij vinden de in te leggen premie te hoog.’ Om hun tegemoet te komen pleit de waakhond voor een regeling met flexibele premies.
De AFM-visie op zelfstandigen is onderdeel van een discussiestuk dat de waakhond schreef naar aanleiding van de ‘Nationale Pensioendialoog‘, die door staatssecretaris Klijnsma van Sociale Zaken en Werkgelegenheid is gestart.
Dupe
Jerry Helmers, oprichter van netwerkclub ZZP Netwerk Nederland, steunt de oproep van de AFM, met als kanttekening dat een verplichtte pensioenregeling pas na 7 jaar dient in te gaan. Helmers vreest dat zelfstandigen die nu wel geld opzij leggen voor later straks moeten opdraaien en betalen voor zzp’ers die niet sparen.
‘Dat is onacceptabel’, zegt Helmers. ‘Mensen die hun verantwoordelijkheid voor de toekomst niet willen nemen, moeten we gaan opvoeden.’ Helmers noemt de niet-spaarders ‘een tikkende tijdbom’ die toekomstige overheidsfinanciën onder druk zet. ‘Deze zzp’ers zijn in de toekomst hét financiële probleem van Nederland – zeker ook als de AOW verder versoberd of misschien afgeschaft gaat worden.’
De termijn van 7 jaar staat gelijk aan termijn waarover de Belastingdienst de reserveringsruimte berekent. Dat is het bedrag aan pensioen dat mensen mogen aftrekken, en dat zij niet al hebben benut in hun zogeheten jaarruimte.
