Geen producten in de winkelwagen.
Gefeliciteerd, je hebt investeringsgeld binnengehaald. Wat nu? Groei overkomt je niet, maar moet je bewust en gestructureerd aanpakken, zegt Coen Wagner, organisatieadviseur bij PWC Advisory. Hij begeleidt jaarlijks tientallen zelfstandige bedrijven bij doorgroei en geeft 11 tips uit de praktijk.
1. Besef dat snelle groei topsport is
“Voor groei moet je bewust kiezen, je kunt het niet zien als ‘mijn bedrijf wordt gewoon drie keer zo groot’. Dan zou je meer doen van wat je nu doet, terwijl je bedrijf door groei juist gaat veranderen. Misschien moet je een andere rolverdeling aannemen, moet je je bekwamen in andere vakgebieden of komt er meer behoefte aan leiderschap. Dat zul jij moeten organiseren als ondernemer; je kunt en mág niet hetzelfde blijven.”
2. Vertrek vanuit je ambitie als ondernemer(s).
“Bedenk wat je wilt als ondernemer: een groot bedrijf aansturen? Of ligt je hart meer bij productontwikkeling en innovatie, of bezig zijn met klanten? Wat kun of wil je niet doen? Hoe lang blijf je eigenlijk aan dit bedrijf verbonden? Maak jouw ambities èn die van je compagnons expliciet. Groei is een containerbegrip, dus spreek naar elkaar uit wat het voor jou betekent. Dat je wilt groeien tot vijftig man personeel en niet verder? Wil je internationaal uitbreiden, in omzet omhoog of meer producten ontwikkelen? Als je dat niet uitspreekt ga je je ergeren aan elkaar. Groei is een absolute splijtzwam tussen partners in een bedrijf.”
3. Bepaal waar je branche heengaat
“Kijk wat er in jouw branche speelt en gaat veranderen: welke structurele ontwikkelingen spelen de komende jaren? Welke daarvan zijn cruciaal, gaan het landschap veranderen? Je zult versteld staan van wat je kunt vinden aan informatie. Ga eens praten met experts of vraag je personeel uit, die weten vaak ook verschrikkelijk veel van wat er speelt. Benoem zes of zeven structurele ontwikkelingen en bekijk wat die op middellange termijn betekenen voor jouw bedrijf. En vooral: wat ga je ermee doen?”
4. Krijg scherp wat jouw bedrijf onderscheidend gaat maken en voor wie
“Als je weet hoe het landschap eruit gaat zien, bedenk dan wat jij daarin gaat leveren en aan wie. Maak de beweging omhoog in de waardeketen: van alleen een product of dienst leveren naar werken op strategisch niveau. Veel ondernemers met twintig of dertig man in dienst blijven denken vanuit hun product en de functionaliteiten daarvan, bijvoorbeeld ‘sneller’ of ‘beter’. Denk verder dan dat: welke rol speel je in de wereld? Ik heb een ondernemer begeleid die online cadeaus aanbood; zijn strategische rol hebben we benoemd als ‘helpen om menselijke relaties te verbeteren’. Dan kun je op een veel hoger niveau binnenkomen bij klanten, omdat je op strategisch niveau meedenkt en niet alleen een product levert.”
5. Schets je gewenste onderneming over een aantal jaar.
“Blijf niet kijken naar het heden. Je kunt zeggen: dit businessmodel werkt nu goed, dus dat blijf ik doen. Dan zul je zien dat je marges gaan afkalven binnen een paar jaar en je uit de markt gedrukt wordt. Ontwerp nú je gedroomde bedrijf voor over een aantal jaar, niet gehinderd door wat je nu doet. Wat is de structuur, hoe zijn de processen, de financiële resultaten, de partnerships? Waar liggen de kansen? Gebruik dit beeld als baken om op te koersen, besluiten te nemen en kansen die je krijgt te beoordelen.”
6. Houd je bestaande businessmodel tegen het licht
“Als je kijkt naar het scenario dat je voor ogen hebt over vijf jaar, werkt je huidige verdienmodel misschien niet meer. Moet je het gebied waarin je opereert uitbreiden, of een breder productassortiment aanbieden? En wat is daarbij je businessmodel?”
7. Zet mijlpalen uit
“Als je bepaald hebt wat je wilt bereiken, moet je die leidraad omzetten in actie. Anders val je terug in de waan van de dag, met de motivatie om te veranderen alleen als flikkerlichtje in je hoofd. Laat staan dat de rest van het bedrijf weet wat je wilt doen. Prepare to grow, zet mijlpalen uit. Hoe ga je komen bij het doel dat je voor ogen hebt: wat is je plan op gebieden als innovatie, commercie, procesverbetering, hrm? Maak dit kwantitatief en stuur hierop aan. Als je over drie jaar in Duitsland operationeel wilt zijn, moet je over twee jaar een goede lokale man in dienst hebben en over tweeënhalf jaar aan het proefdraaien zijn. Wees niet bang dat je andere kansen daardoor misloopt, je plan is niet in steen gegrift. Zie het als een referentiekader waartegen je kansen kunt afzetten. Het maakt dat je scherper kunt sturen, beter kunt delegeren en dat dingen echt gedaan worden. Dat geeft veel meer rust en zorgt dat je tijd hebt voor je eigen ontwikkeling.”
8. Wees eerlijk over je bedrijf op dit moment
“Het moeilijkste voor ondernemers is inzien dat je misschien helemaal niet kàn groeien. Omdat je het financieel niet redt, omdat je medewerkers niet op een hoger niveau kunnen werken, of omdat er een onbalans is tussen wat er van je verwacht wordt en er in het bedrijf gedaan kan worden, omdat je organisatie niet professioneel genoeg is. Wees daar eerlijk in: is je bedrijf in staat om te groeien of zijn er bottlenecks die de groei blokkeren? Als je bedrijf al in haar voegen kraakt, kun je die volgende stap niet maken. Of maak expliciet wat de bottlenecks zijn en pak die aan.”
9. Maak cashflowprognoses
“Groei kost geld. Als je je ondernemerpad opstelt, reken dan jaar voor jaar door wat de stappen kosten voor je cashflow. Waar heb je extra financiering nodig? Met bootstrappen is niks mis, maar besef dat daardoor bepaalde dingen niet kunnen of langzamer gaan. Wil je toch snel groeien, dan moet je er op cruciale momenten cash bij hebben.”
10. Accepteer dat goede mensen geld kosten
“Je zult waarschijnlijk meer geld aan nieuwe mensen op sleutelposities moeten uitgeven dan je gewend was. Schrik hier niet voor terug; die persoon kost misschien twee keer zoveel als je duurste medewerker nu, maar dat is de league waar je bij gaat horen. Dit moet je niet zien als kostenpost, maar als opbrengstenpost omdat diegene je helpt met versnelling en jou de mogelijkheid biedt om te doen waar je hart ligt. Jij kunt je gaan bezighouden met beheer in plaats van uitvoering. En bedenk goed welke mensen je aanneemt met het plan dat je wilt bereiken. Zoek mensen die kunnen meegroeien en achter die groei kunnen aanjagen.”
11. Weet dat leiderschap verandert
“Zet je persoonlijke ontwikkelpad op: waar ben jij goed in, waar moet je je in ontwikkelen en waar heb je versterking nodig? Besef dat groei iets kost van jou. Het is ondernemen in het kwadraat. Je gaat er niet in van ‘oei, ik groei’, of ‘het overkomt me’. Maak het bewust, dan kun je groei managen, en gebalanceerd groeien. Daarbinnen blijft prima de ruimte om te ondernemen; het is een combinatie van focus en ondernemerschap.”
