Niet iedereen krijgt een krediet

Joseph Melskens, commercieel directeur van Paccus Interfaces, voelt zich voor de gek gehouden. In 2005 was hij met zijn compagnon voor een subsidie voor een innovatieve computerinterface op bezoek bij Senternovem, het agentschap van het Ministerie van Economische Zaken. Daar werd hem aangeraden een starterskrediet aan te vragen; dat zou zeker lukken. De Rabobank gaf niet thuis, maar ABN Amro reageerde positief. Als Melskens de vof in een bv omzette en een AA-accountant naar zijn ondernemersplan liet kijken, zou het binnen tien dagen gepiept zijn. Toen de paperassen werden aangeleverd, bleek dat tegen te vallen. “Zó krijg je het natuurlijk nooit”, sprak de accountmanager. “Je maakt het eerste jaar verlies!” Melskens herschreef zijn ondernemersplan, maar opnieuw werd de aanvraag geweigerd. ‘Geen zin in de moeite’, concludeert Melskens.

Bij het verkrijgen van een financiering spelen twee zaken een rol: het vertrouwen van de bank in de slagingskansen van je bedrijf, en de aanwezigheid van financiële zekerheden (‘onderpand’). Als het met dat vertrouwen goed zit, maar er ontbreekt onderpand, kan de bank een mkb-borgstellingskrediet inpassen. Maar hoe moeilijk is het eigenlijk om zo’n krediet te krijgen?

Volgens Dick Witteveld van Senternovem loopt de regeling als een trein. Jaarlijks stelt de overheid 605 miljoen euro beschikbaar als borgstelling, naar marktaandeel verdeeld over de banken. Koplopers zijn Rabobank, ABN Amro en de ING. “Het potje gaat sneller leeg dan zou moeten.” Ook MKB Nederland vindt dat de regeling geweldig loopt: “Het is een groot succes. Daarom wordt het budget ook bijna jaarlijks verhoogd.”

Wie op ondernemersforum Higher Level kijkt, leest andere geluiden. Er zijn klachten over willekeur en onwetendheid bij de banken en het gevoel met een kluitje in het riet gestuurd te worden.

Struikelblokken
Jaarlijks worden ruim drieduizend borgstellingskredieten door de gezamenlijke banken aan ondernemers verstrekt. Daarvan gaat 1,5 procent naar technostarters en 30 procent naar starters. Banken schrikken nogal eens terug voor kleine kredieten onder de 50.000 euro, omdat het ze relatief weinig oplevert. “De trend is dat de kredieten alleen maar groter worden, gemiddeld ver boven een ton”, weet Witteveld. De starters en innovatieve ondernemers die de regeling probeert te stimuleren, blijven, ondanks de extra zekerheden (zie kader), onaantrekkelijk voor de banken. Starters hebben geen track record, en kunnen dus moeilijker vertrouwen winnen. Voor technostarters geldt: wat de boer niet kent dat vreet-ie niet, zegt MKB-woordvoerster Lia Smit. “Vooral technisch-innovatieve ondernemers die iets op de markt brengen waarover geen vergelijkend cijfermateriaal bekend is, maken weinig kans. Zoals in het geval van Melskens. Hij kan beter naar een informal investor stappen, iemand die wél risico’s wil lopen.” Want risico’s, daar hebben banken nu eenmaal een hekel aan. En dat wordt alleen maar erger, nu banken in Europees verband met risicoprofielen gaan werken, voorspelt Smit.

Stabiele partner
Dat banken niet staan te trappelen om borgstellingskredieten aan te vragen voor starters en innovatieve ondernemers, erkent ook Guust Jutte van Rabobank Nederland, die zelf als accountmanager jaren met dergelijke kredieten werkte. “Tot kredietjes van een ton is het nu eenmaal niet lonend, dat zit in de regeling ingebakken.” Maar ook onder ondernemers is er volgens hem weinig animo. “In de tien jaar dat ik bij de Rabobank werk, heeft nog nooit iemand om een mkb-borgstellingskrediet gevraagd.” Ondernemers die gaan shoppen bij verschillende banken, zoals MKB Nederland aanraadt, pakken het volgens hem niet slim aan. “Een bank moet in de eerste plaats warm lopen voor een idee. Pas daarna komt eventueel het MKB-borgstellingskrediet in beeld.” Banken zouden op hun beurt starters niet door hun jongste bedienden moeten laten beoordelen, vindt Jutte. “Dit is nu eenmaal een moeilijk te beoordelen doelgroep.”
Senternovem probeert de toegankelijkheid van de kredieten te verbeteren. Er staat een regeling op stapel voor kleine kredieten, verwant aan het microkrediet. Om de drempel voor technostarters weg te nemen, verzorgt het EZ-agentschap sinds enkele jaren desgevraagd ook de inhoudelijke beoordeling van ondernemersplannen. Het aantal aanvragen per jaar is nu gestegen van vijftig naar tweehonderd.

De bank die Melskens bezocht, heeft die extra toets bij SenterNovem in ieder geval niet gedaan. De commercieel directeur van MA Interfaces heeft uiteindelijk zelf zijn geld bij elkaar geschraapt. Met hulp van zijn eigen boekhouder, die 30.000 in het bedrijf stak. Melskens: “Die BBMKB-poging heeft ons veel tijd en geld gekost. Gelukkig is het prototype nu klaar. We gaan de boer op.”

Wat is een BBMKB?

Het MKB Borgstellingskrediet heeft een maximum van 1 miljoen euro. Het Ministerie van Economische Zaken stelt zich hierbij borg voor een deel van het krediet. 50 procent voor ‘gewone’ ondernemers, 80 procent voor starters en 67 procent voor innovatieve bedrijven. De bank beoordeelt de kredietaanvraag.
Meer informatie:

• Senternovem
• MKB Krediet

Zo krijgt u een krediet

1. Bereid u goed voor. Bedenk hoe de totale financiering eruit moet zien, hoe de balans tussen risicodragend en bancair vermogen moet zijn. Denk aan familie als aandeelhouder en aan informal investors. Als u geen risico loopt, zal de bank het ook niet doen. Bedenk wat voor garanties (onderpand) u kunt geven. 
2. Probeer een bank te vinden waar het mee klikt. Staar u niet blind op een borgstellingskrediet. Guust Jutte: “Vind een stabiele partner met wie je door één deur kunt. Of het geld van de ene of de andere kant komt, maakt uiteindelijk niet uit.” 
3. De banken hebben een gedragscode ondertekend volgens welke ze hun klanten goed moeten informeren, en een afwijzing helder motiveren. Vraag ernaar bij een afwijzing. Aan de hand daarvan kunt u uw plan verbeteren en het opnieuw proberen. Lia Smit: “Zestig procent van de aanvragers krijgt na afwijzing alsnog een krediet.”

auteur: Annette Wiesman