Geen producten in de winkelwagen.
De Britse econoom Kate Raworth schreef het al in haar boek Donuteconomie, en nu vinden ze het ook in Silicon Valley: je als beursgenoteerd bedrijf richten op kortetermijnwinst kan funest uitpakken voor mens, milieu en niet in de laatste plaats: je eigen onderneming. Toch is het, in een wereld van kwartaalverslagen en hyperconcurrentie, voor de meeste beursgenoteerde ondernemingen heel normaal.
Long-Term Stock Exchange
Dat moest maar eens over zijn, vindt ondernemer Eric Ries. Juist ja, Ries: niet zomaar iemand, maar de man die door zijn standaardwerk The Lean Startup uitgroeide tot één van de ultieme legendes van Silicon Valley. Hij heeft daarom, zoals je maandag al in onze nieuwsupdate kon lezen, groen licht van de Amerikaanse toezichthouder SEC gekregen voor Long-Term Stock Exchange (LTSE), een aandelenbeurs voor bedrijven die zich richten op de lange termijn. Later dit jaar verwacht hij zijn eerste notering.
Investeerder Marc Andreessen, nog zo’n Silicon Valley-zwaargewicht, steunt het initiatief. Beide heren denken dat de beurs zal zorgen voor innovatieve bedrijven, omdat zij bezig zijn een langetermijnbeleid uit te stippen en zich niet hoeven dood te staren op kwartaalverslagen.
Zeggenschap
Allemaal leuk en aardig, maar wat doet deze beurs precies anders dan de rest? Vanzelfsprekend hun je er als beurshandelaar gewoon vrij zaken op doen, maar even snel van aandelenpakket wisselen wordt minder lucratief. Als belegger krijg je namelijk meer zeggenschap zodra je een aandeel langer in bezit hebt. Je aandelen zijn dus waardevoller als je ze langer bezit.
Hiermee wil Ries voorkomen dat aandeelhouders aansturen op kortetermijnbeleid, met als doel daarna te kunnen cashen en het verdiende geld snel in een ander bedrijf te stoppen. Dit is een van de grote aanklachten die de eerder genoemde Raworth uit op de huidige beursstructuren.
Beloning
Een ander verschil zit hem in de beloningsstructuur binnen bedrijven. Bij verreweg de meeste bedrijven worden bonussen voor de top van het bedrijf gekoppeld aan kortetermijndoelen. Is er sprake van winstgevendheid, dan is de bonus binnen. Kortetermijnwinst kan echter ten koste gaan van langetermijndoelen van een bedrijf en jaren later nadelig blijken te zijn voor de liquïditeit van de onderneming. De topman die voor het beleid zorgde dat dit veroorzaakt, is tegen die tijd vaak alweer gevlogen.
Journalist Joris Luyendijk pleitte in zijn boek Dit kan niet waar zijn over de bancaire sector al voor een bonus-malussysteem, waarbij bestuurders – in het voorbeeld van Luyendijk bij een bank – bij tegenvallende resultaten financieel zouden moeten inleveren. Dat gaat Ries een stap te ver. Wel wil hij bedrijven die een LTSE-notering krijgen verbieden om bonussen te koppelen aan doelen op de korte termijn, in plaats van de lange termijn. Aandeelhouders zouden verder voorzien moeten worden van meer informatie over het bedrijf, belooft Ries. Beursgenoteerde ondernemingen moeten op hun beurt eerder naar de beurs kunnen gaan, en niet pas na vele jaren.
Bedrijfsdemocratie
Zoals gezegd vindt de SEC het in de huidige vorm een goed idee, maar zoals wel vaker geldt: alles staat in verbinding met elkaar. Druk je figuurlijk gesproken het ene knopje in, dan zorgt dat elders weer voor mogelijke nadelen.
Interessant is dan ook de kritiek die RTL Z-beurscommentator Durk Veenstra in een stuk op RTL Z uit op het initiatief van Ries. Zijn punt: geef je aandeelhouders die al langer bij het bedrijf zitten meer zeggenschap, dan geef je daarmee doorgaans de oprichters en het menagementteam meer bevoegdheden. “Het is een hoop marketing, ik weet niet voor welk probleem dit een oplossing is”, stelt hij.
Oftewel: een sterkere focus op de langetermijn kan weer een nadelige uitwerking hebben op de democratie binnen bedrijven. Die democratie leidt echter in zijn huidige vorm geregeld tot een focus op snelle winsten, waar het bedrijf uiteindelijk niet beter van wordt. Je kunt het systeem ook intern proberen aan te passen, zoals de activistische aandeelhoudersgroep Follow This doet met Shell, maar het is de vraag of dat werkt: de oliereus stopt nog steeds het gros van zijn investeringsbudget in fossiele activiteiten.
Voor zowel het punt van Ries als dat van Veenstra valt wat te zeggen. Wat de invloed van de Long-Term Stock Exchange op zijn genoteerde bedrijven uiteindelijk zal zijn, we zullen het moeten afwachten. Zeker is dat het een interessant, fris initiatief is, dat aansluit bij de wensen van zowel Warren Buffett, Donald Trump en Elon Musk, die allen – op hun eigen manier – kritiek hebben geuit op corporate kortetermijnbeleid.
