Geen producten in de winkelwagen.
Sony komt weer met een iTunes-rivaal, Apple maakt zijn muziekwinkel 'social'. De markt voor digitale muziek begint te bewegen. Het zijn de online muziekstartups die haar openbreken. 'Als je massa hebt, werkt ieder verdienmodel'.
Een gedroomde start. Nog voordat Shuffler.fm– online radio die muziek van weblogs verzamelt- twee weken geleden live ging, wijdde het Amerikaanse technologiemagazine Wired er een artikel aan. Het resultaat: de kakelverse muziekdienst trok in haar eerste week al 100.000 unieke bezoekers. Medeoprichter Tim Heineke: "Een marketingcadeautje, de aanmeldingen stromen binnen."
De ondernemer zegt een belangrijk marktprobleem op te lossen. "Wij leveren bloggers meer publiek, consumenten een laagdrempelige manier om met nieuwe tracks in aanraking te komen." Er hebben zich inmiddels 1600 online muziekpublicisten aangesloten.
Ook startup Songa.nl – sinds mei live- viert zijn eerste succesje. De site – een soort muziekspeler voor YouTube – wil volgend jaar uitgroeien tot een betaalde live streaming-muzieksite. De Groningse investeringsmaatschappij Square One heeft Songa.nl – 3000 gebruikers groot- recent 100.000 euro aan startkapitaal verschaft. "Nu kunnen we met platenlabels om tafel voor de licenties en een marketingcampagne starten", zegt medeoprichter Mark de Jonge.
Platenmaatschappijen
Dat er op dit moment kansen ontstaan voor muziekstartups is zeker. Uit een rapport van de International Federation of Phonographic Industry (IFPI), de internationale belangenbehartiger van platenlabels, blijkt dat vorig jaar een kwart van alle muziekverkopen wereldwijd (ofwel 4,2 miljard dollar) via digitale distributiekanalen verliep. Dat is een groei van meer dan 900 procent sinds 2004.
Als gevolg van illegaal downloaden – volgens TNO in Nederland zo'n 2 miljard per jaar- en kopiëren valt er al lange tijd geen droog brood meer te verdienen aan het 'gewoon' muziek verkopen in winkels. Wereldwijde muziekverkopen zijn sinds 2004 met dertig procent afgenomen (naar 17 miljard dollar in 2009). Platenmaatschappijen kijken daarom gretig uit naar nieuwe initiatieven die hun omzet kunnen verhogen. In 2009 gaven zij hun openbaarmakingrechten aan meer dan 400 websites en bedrijven in licentie, aldus de IFPI.
iTunes, Sony
De digitale markt wordt op dit moment gedomineerd door Apple's iTunes – in 2003 gestart. Begin dit jaar bereikte de iTunes-winkel de 10 miljardste muziekdownload. Een liedje kost gemiddeld 99 eurocent. Apple vangt daarvan iets meer dan een derde. Een te hoge marge, klagen labels. Sony kondigde woensdag aan met een rivaal te zullen komen: Qriocity, een streaming dienst voor de PlayStation 3. Het is poging twee. In 2007 moest het al de stekker trekken uit digitale muziekwinkel Connect.
Wat het voor Sony lastig maakt, is dat het met één been in de wereld van de platenlabels hinkt en met de andere in die van de digitale distributie. Dat geeft Sony als distributeur een moeilijke onderhandelingspositie ten opzichte van de concurrerende grote labels. Apple poogde overigens Sony woensdag al direct weer af te troeven met de aankonding van Ping: een social media network dat aan de iTunes gekoppeld wordt. Het opent daarmee de aanval op social media als Twitter en Facebook.
Spotify
Terwijl de twee electronicagiganten met elkaar stoeien, richten planenlabels hun pijlen op een andere partij. De internationale belangstelling gaat momenteel veel meer uit naar de Zweedse startup Spotify. Die belooft iTunes' marktmacht te kunnen breken. De muzieksite biedt live streaming van muziek- sinds mei in Nederland – en heeft in korte tijd een schare van 7 miljoen gebruikers achter zich gekregen (300.000 betalende klanten).
De startup – die sinds 2008 in Europa aan het uitrollen is – heeft inmiddels 70 miljoen euro aan investeringen opgehaald. De omzet wordt dit jaar geschat op 50 miljoen euro, de marktwaarde op 320 miljoen euro. Vijf grote platenmaatschappijen (Sony BMG Music, Universal Music, Warner Music, EMI en Merlin) hebben sinds eind vorig jaar een belang van 18 procent in Spotify. Later dit jaar gaat Spotify de Amerikaanse markt op.
De Jonge is niet bang dat Songa.nl buiten de boot valt, nu grote platenlabels innige banden hebben met 'Songa's voorbeeld'. "Zij hebben een commercieel belang ook met ons in zee te gaan." Er liggen volgens hem openingen in de Spaanse en Duitse markt. De dienst van Spotify is in het Engels. "We gaan ons profileren in landen waar ze hechten aan een dienst in eigen taal."
Nevendiensten
Ook de Amsterdamse startup Playlistify.org – sinds juni in de lucht- wil van de populariteit van Spotify profiteren. Het is een soort nevendienst van de Zweedse muzieksite. Via Playlistify kunnen gebruikers afspeellijsten maken. Playlistify synchroniseert iTunes en andere (online) muziekbronnen met Spotify. De afspeellijsten kunnen ook via een widget op Facebook worden afgeluisterd.
"We hebben 3000 lijsten op onze site", zegt oprichter/freelance webdesigner Roeland Landegent. Hij heeft net een succesvolle pilot achter de rug met zijn dienst op muziekfestival Lowlands. "Volgende maand verwacht ik mijn eerste grote deal te maken."
Landegent is bezig betaalde abonnementen te slijten aan evenementenorganisaties, poppodia en grote bedrijven."Die kunnen de afspeellijsten als een digitale flyer inzetten." De abonnementen variëren van 75 tot 750 euro per maand. "Grolsch en Coca Cola gaan het volle pond betalen."
De ondernemer financiert voorlopig alles uit eigen zak. "Doordat ik geen licentie hoef aan te schaffen, kan ik betrekkelijk low burn blijven." Hij verwacht volgend jaar een omzet van 50.000 euro te behalen en eind dit jaar al breakeven te draaien.
Verdienmodellen
Volgens Heineke is het bepalen van je verdienmodel "geen rocket science." Er bestaan een beperkt aantal mogelijkheden: advertenties verkopen, affiliatiedeals sluiten (van concertkaarten tot mp3's), abbonementsvormen afsluiten en iPad/iPhone-applicaties verkopen. Shuffler begint volgende maand met bannering en brengt voor het einde van het jaar een iPad- en iPhone-applicatie op de markt. "Als je massa hebt bereikt, dan werkt ieder verdienmodel."
Er ligt een uitdaging. Amerikaanse martkleiders op het gebied van online radio – Pandora en Last.fm – trekken ieder bijna vijf miljoen unieke bezoekers per maand. Heineke:"We geven ons vier jaar om hen voorbij te streven." Hij verwacht eind volgend jaar op een miljoen unieke gebruikers te zitten. "We gaan onze deelnemende weblogs, goed voor drie miljoen unieke bezoekers, links laten plaatsen."
Het blijft 'vallen en opstaan', weet Heineke. Shuffler is een doorstart van Twones: een dienst waarmee je muziek op webslogs kon bookmarken. Twones – dat in 2008 van onder meer de oprichters van Mojo Concerts een investering van "enkele honderdduizenden euro's" ontving- flopte uiteindelijk. Het was niet commercieel te maken. "Onze gedroomde start is dus niet helemaal ideaal, we zullen keihard moeten bootstrappen."
