Geen producten in de winkelwagen.
Pim de Wit: van Sanoma naar Afrika
Mediaondernemer en oud-Sanoma-topman Pim de Wit (1952) zette zo’n dertig jaar geleden zijn eerste stappen in Afrika. “Twee weken Neckermann geloof ik. Maar ik was meteen verkocht. De natuur is zo overweldigend. De mensen vriendelijk. Het mainstreambeeld van Afrika doet het continent geen recht. Het is altijd negatief. Levensgevaarlijk, oorlog en honger. Natuurlijk heeft Afrika een duistere kant, maar er is zoveel meer.” De Wit was altijd geïntrigeerd door de vraag hoe je een ander beeld zou kunnen overbrengen. “Zeker nu. Toen eind jaren negentig draadloos internet en mobiele telefonie opkwamen, zag je in Afrika een acceleratie ontstaan. Vooral sinds begin deze eeuw. Stiekem wilde ik er graag iets voor betekenen…” In 2005 deed die mogelijkheid zich voor. De Wit was ceo van Sanoma Nederland, maar werd na een conflict de laan uit gestuurd. “Dat was het moment om het roer compleet om te gooien. Ik was altijd een corporate slaaf geweest, met een immer volgeplande agenda. Toen was ik 53 en voelde mijn bloed kriebelen.” Er werd een financiële regeling getroffen, waardoor de Wit zich met gerust hart kon gaan toeleggen op wat hem echt aan het hart ging: Afrika, natuur en media.
Voices of Africa
.jpg)
Dit artikel komt uit Sprout Magazine.
Pim de Wit is inmiddels actief op twee fronten. Hij heeft het Africa Media Ventures Fund opgericht en is founder en directeur van de Voices of Africa Media Foundation. Die stichting leidt jonge Afrikanen uit sloppenwijken op tot mobile reporters en freelance journalisten. “De Voices of Africa Media Foundation combineert idealisme met ondernemerschap. Onder leiding van de Rwandese journalist Olivier Nyirubugara, die als mediacoach fungeert, worden honderden jongeren uit verschillende Afrikaanse landen journalistiek getraind. Hun mobieltjes fungeren als reporting tool; je kunt er mee filmen, monteren en voice-overs maken. Voor elke reportage worden ze betaald. Ze brengen een journalistiek perspectief op Afrika dat je nooit ziet.”
Reporters met mobieltjes
Investeringsfonds
Het Africa Media Ventures Fund (AMVF), dat De Wit opzette met oud-Sanoma-collega Lot Carlier, investeert in digitale Afrikaanse startups. De aandeelhouders hebben hun sporen verdiend in de media, mensen als oud-VNU-directeur Erik Hoekstra en Arno Otto, director digital van RTL. Per project is tussen de 25.000 en 100.000 euro beschikbaar. In Kenia investeert De Wit in het platform Tuvitu, dat van een gewone telefoon een soort smartphone maakt. “Het is aantrekkelijk om in Kenia te beginnen. Het is een groot land met een sterk groeiende economie en veel jonge, goed opgeleide professionals. Vanuit Kenia rol je relatief snel uit naar Oeganda en Tanzania. Het is samen met Nigeria en Zuid-Afrika een van de drie Afrikaanse hubs.”
“We richten ons op ngo’s om een beroep te doen op deze jonge journalisten. Het summum voor dat soort clubs is dat bijvoorbeeld de BBC een reportage maakt over hun project. Maar een duur ingevlogen westerse filmploeg mist toch vaak de finesses. Die verslaat alleen het officiële verhaal. Zo was er een stichting die een succesvol project deed met het uitdelen van gratis condooms. Ze vonden gretig aftrek. Maar toen we onze mobile reporters eropaf stuurden kwamen die met een verrassende invalshoek. Omdat ze de taal spreken en omdat een mobiele telefoon heel laagdrempelig is, vertellen lokale mensen een eerlijk verhaal aan ze. Toen bleek dat men vooral erg blij was met de condooms omdat het glijmiddel ook uitstekende schoensmeer bleek. Een dame had het zelfs als gezichtscrème geprobeerd. Belangrijk voor zo’n ngo om te weten, want dat is hartstikke gevaarlijk.”
Op de site zijn zo’n tweeduizend filmpjes zien. Het is een vorm van duurzaam ondernemen, aldus de Wit. “Vrije, onafhankelijke en objectieve media zijn fundamenteel voor de ontwikkeling van een goed bestuurde samenleving.” Een speciaal project dat zijn stichting heeft gestart is het Nairobi Community Media House. Behalve journalistiek stimuleert het de ontwikkeling van andere soorten content, waaronder muziekvideo’s en commercials. “De bedoeling is dat reporters hier geld aan verdienen zodat continuïteit wordt gewaarborgd.”
>>>Lees verder hoe Brian Hirman investeert in Afrikaanse startups
‘Ze zijn helemaal klaar met de aid-cultuur’
Ook internetpionier Brian Hirman (1971) is besmet met het Afrikavirus. “Het zindert, net als de internetwereld in de jaren negentig in Nederland.” Hij is net terug van een weekje Nairobi, Kaapstad en Johannesburg. Hirman is sinds het prille begin in Nederland actief in de online media en richtte onder meer het interactieve marketingbureau Bookmark op, dat later overgenomen werd door Aegis Media. Daar werd hij ceo van Isobar Nederland, het digitale label van Aegis.
Het was zijn huidige compagnon Vincent Kouwenhoven die een aantal jaar geleden de vonk voor Afrika deed ontbranden. “Vincent en ik zaten samen in de Raad van Advies van het IAB, de brancheorganisatie voor de online advertising industrie. Hij was al jaren Afrikaliefhebber, als reiziger en ondernemer. Ikzelf wist er weinig van. Was wel eens in Zuid-Afrika geweest, maar dat was volgens Kouwenhoven ‘net Amerika met olifanten’. Niet de real deal.”
In de rij voor smartphone
Kouwenhoven nam Hirman mee naar Ghana en Kenia. Een verrassende ervaring voor de ondernemer van Surinaamse afkomst. “Op een bepaalde manier voelde Ghana meteen vertrouwd. Want ergens leek het erg op Suriname. Ook zag ik een ander Afrika dan ik kende uit het nieuws. Grote internetcafés, nieuwbouwwijken die uit de grond gestampt worden, lange rijen consumenten die in de rij staan om voor 75 dollar een smartphone te kopen. Die groeiende, ontluikende middenklasse, daar zit de potentie. Die kun je een hoop diensten leveren.” Hij maakte ook kennis met de ‘cheetahs’, jonge ambitieuze Afrikanen die gestudeerd hebben in Europa of Amerika en terugkomen naar Afrika om iets op te zetten. “De cheetahs zijn helemaal klaar met de ‘aid’-cultuur”, stelt Hirman. “Zij willen het continent vooruitbrengen door er zakelijk naar te kijken, te ondernemen.”
eVentures Africa
Hirman en Kouwenhoven hebben een investeringsfonds opgericht: eVentures Africa Fund (eVA Fund). Ze richten zich op digitale bedrijven in Sub-Saharan Africa. “Gemiddeld kun je stellen dat Afrika zo’n vijftien jaar achterloopt wat digitale media betreft. Maar de ontwikkelingen gaan wel duizelingwekkend snel. Er worden enorme stappen overgeslagen. Zo is het vaste telefoonnetwerk overgeslagen en is men massaal in mobiel gestapt. En wat er nu op het gebied van mobiele betalingen gebeurt, is bijzonder innovatief en kan zelfs in de rest van de wereld van pas komen. De wet van de remmende voorsprong.”
Hyperlokale content
Dit artikel komt uit Sprout Magazine.
Een van de deelnemingen van eVA Fund is digitaal mediabedrijf Umuntu Media. Hirman: “Dat vind ik een mooi verhaal. Het is opgericht door Johan Nel, een Namibiër die opgroeide in Kaapstad. Hij was op een gegeven moment de digital executive van Naspers, een toonaangevend mediabedrijf in Zuid-Afrika. Nel had ons opgespoord en stuurde ons een businessplan. Dat was nog wat mager. Toen wij dat aan hem terugkoppelden, bood hij aan om naar ons toe te komen in Nederland om zijn plannen persoonlijk toe te lichten. Van zijn spaargeld kocht hij een ticket. Later zijn wij naar hem toegegaan. Het is een echte ondernemer, dat vinden wij prettig als investeerders. Hij durft ervoor te gaan: hij verkocht zijn huis, stak zijn spaargeld in het nieuwe bedrijf en neemt genoegen met een fractie van zijn laatst verdiende salaris.” Nel vond dat er in Afrika op het gebied van lokale content te weinig voorhanden was, dus maakte hij een plan voor de ontwikkeling van een reeks portals met hyperlokale content als uitgangspunt. Het nieuwste project is Mimiboard, een soort digitaal prikbord dat hyperlokale content en dienstverlening persoonlijk maakt. Het prikbord kan via diverse kanalen (digitaal en analoog) worden gevuld met user generated content. Dat komt praktisch op heel veel verschillende plaatsen van pas, zoals op de visafslag van Mombasa bijvoorbeeld, om de dagprijs met elkaar te delen. Medio 2010 is Umuntu Media van start gegaan en inmiddels is het in negen landen actief.
Er is veel vraag naar lokale content in Afrika, maar ondernemen in Afrikaanse digitale media is nog wel risicovol, aldus Hirman. “Maar er zijn wel al veel bouwstenen gelegd. De techniek is niet langer de grootste bottleneck. Dus je kijkt tegen heel andere kosten aan.”
>>> Lees verder hoe Bas Vlugt het grootste LinkedIn-netwerk van Afrika opzette
‘Niet wéér een clubje blanke veertigers’
Mediaondernemer en journalist Bas Vlugt (1965) bereist het continent al tientallen jaren. Het begon toen hij ooit liftend met zijn vriendin zuidelijk Afrika verkende. Hij schreef ook enkele reisgidsen, waaronder over Zimbabwe, Botswana en Namibië. Vlugt heeft het continent de laatste jaren rap zien veranderen. “In veel Afrikaanse landen groeit de economie al meer dan tien jaar met een snelheid van ruim vijf procent per jaar. Vroeger had je in Afrika alleen straatarm en puissant rijk. Nu zie je een zeer snel opkomende middenklasse, hoogopgeleid en met koopkracht. Kijk maar naar buitenreclame in de Ghanese hoofdstad Accra, die explodeert.”
Met buitenreclame gaat men overigens creatief om, beschrijft Vlugt. “De grootste aanbieders van mobiele telefoons komen gratis jouw huis schilderen. Dan krijg je hun kleuren en hun logo op al jouw muren. Als je nu over het platteland van Ghana reist zie je complete dorpen in rood van het Britse Vodafone, geel van het Zuid-Afrikaanse MTN en groen van de Nigeriaanse nieuwkomer Glow.”
Afrika ligt voor met mobiel betalen
Wat vroeger niet gebeurde, kan nu wel: er komt technologische vernieuwing uit Afrika. Vlugt: “Het past totaal niet in ons beeld van oorlog en honger, maar het gebeurt wel: Afrika zet stappen op het gebied van innovatie. Neem betalen met mobiele telefoons, daarin loopt Kenis nu al een aantal jaren wereldwijd voorop.”
Bas Vlugt is altijd wars geweest van ontwikkelingshulp. “Met schooltje bouwen en putje slaan heb ik niks. Mijn visie is: je moet niet tien euro doneren aan Afrika, maar honderd euro investeren.” Pim de Wit en Bas Vlugt richtten daarom in 2006 Africa Interactive op, een netwerk van Afrikaanse filmers en creatieven. “Waarom moeten er altijd Nederlandse cameracrews worden ingevlogen als er ter plekke ook professioneel talent is?”
Businessnetwerk
Vier jaar geleden stapte Vlugt weer uit Afrika Interactive, al houdt hij er – net als De Wit – nog wel een belang in. Sindsdien heeft hij twee andere bedrijven opgericht: Het Nederlands Medianetwerk en Africa Business Communities. Het Nederlands Medianetwerk, waar bijna 10.000 mediaprofessionals bij zijn aangesloten, levert de inkomsten waar Vlugt van kan leven. Met zeven vaste sponsors is het platform een proeftuin voor wat hij met Africa Business Communities ambieert. “Vier jaar geleden is Africa Business Communities gestart met het actief opbouwen van een groot professioneel netwerk, via LinkedIn.”
Grootste Linkedin-netwerk van Afrika
Dit artikel komt uit Sprout Magazine.
“Er zijn nu meerdere gesegmenteerde professionele communities. Zo hebben we categorieën als banking, oil en media, en al die categorieën zijn ook nog regionaal verdeeld. In ons excelsheet zijn 1.250 cellen te vullen, zodat je via dit netwerk echt in de haarvaten van professionele netwerken in Afrika terechtkomt. Als jij op zoek bent naar dagbladjournalisten in Malawi met een landbouwspecialisme, of naar health professionals in Nairobi, dan kun je die vinden. Op dat uitgebreide netwerk ontwikkelen wij onze business. Op dit moment hebben we 200.000 professionals aangesloten en daarmee zijn we met afstand het grootste LinkedIn-netwerk ter wereld dat zich richt op Afrika. We krijgen vierhonderd nieuwe leden per dag. Zelf nodigen we alleen Afrikaanse professionals uit. Europeanen, Amerikanen, Chinezen en Indiërs zijn wel welkom, maar moeten uit eigen beweging lid worden. We wilden niet weer een clubje met blanke veertigers en vijftigers hebben.”
Job board in Ghana
Africa Business Communities houdt zich daarnaast bezig met publishing. “We maken websites, met onder meer nieuws. Die worden in Ghana gemaakt. Naast advertising bestaat ons verdienmodel uit vier velden: marketing services, pr-diensten, marktonderzoeken recruitment. We lanceren binnenkort een job board in Ghana.”
Vooralsnog werkt Africa Business Communities zonder investeerders. “Daar zijn we nog niet aan toe. Ik geef toe, we zouden het geld best kunnen gebruiken. Maar we willen er pas aan als we de waarde van dit bedrijf kunnen aantonen, als we het hebben waargemaakt. Dat komt vanuit de ervaringen in mijn eerste bedrijf, daar heb ik van geleerd. Als je zelf geen geld hebt en je bedrijf is nog niet winstgevend, dan moet je steeds terug naar de investeerders en raak je gaandeweg steeds meer aandeel in je bedrijf kwijt.”
Geen quick win
In vergelijking met andere opkomende economieën, is Afrika het meest bijzonder, vindt Hirman. “Het is natuurlijk zo’n enorm continent. We zijn nu 2,5 jaar bezig en hebben al een hoop geleerd. We hebben fouten gemaakt, en zijn wijzer geworden. Maar het blijft Afrika, het is een heel andere cultuur. Of specifieker: andere culturen. Want les 1 is: There’s no such thing as an African. Een Ghanees en een Keniaan zijn net zo verschillend als een Nederlander en een Spanjaard. Een belangrijke les is daarnaast dat je heel actief moet zijn als investeerder. Venture capital is een redelijk nieuw fenomeen in het Afrika dat vooral aan ontwikkelingshulp gewend is. En dat vertaalt zich in de mentaliteit van sommige ondernemers. Er is een behoorlijke schaamtecultuur; als de zaken niet zo gaan als gepland, geeft men ineens niet thuis. Wij hebben als investeerders natuurlijk gewoon een harde zakelijke doelstelling, dat is heel wat anders dan ngo’s die minder verantwoording vragen over het geld wat men geeft. We hebben inmiddels geleerd dat business coaching ontzettend belangrijk is.”
“Afrika is geen quick win”, benadrukt ook Pim de Wit. “Je moet het uit kunnen zitten en geduld hebben. Er wonen een miljard mensen waarvan driehonderd tot vierhonderd miljoen een middenklasse beginnen te vormen. Het doet denken aan China niet zo lang geleden.”
“Afrika moet en wil worden behandeld als een gelijkwaardige partner en heeft ook steeds meer te bieden”, vindt Bas Vlugt. “In landen als China, India en Brazilië hebben ze dat goed begrepen. Door te investeren in Afrikaanse bedrijven en Afrikaans talent, wordt business gebouwd die duurzaam is en niet afhankelijk is van donorgeld. Ik wil geld verdienen, en iets maken voor en met Afrika. Een brug naar Afrika, en een brug terug naar de rest van de wereld. En ook voor Afrikanen onderling.”
