Geen producten in de winkelwagen.
Het strafproces tegen zakenman Joep van den Nieuwenhuyzen (57) is begonnen. Tijdens de inhoudelijke behandeling van de rechtszaak gaat drie weken lang veel aandacht uit naar het zogeheten Havenschandaal, waarin Wim Scholten, de hoogste havenambtenaar van Rotterdam, garanties zou hebben afgegeven voor kredieten van RDM. Dat was het bedrijf in defensiematerieel van zijn goede vriend Van den Nieuwenhuyzen. Als wederdienst mocht Scholten onder meer wonen in Joeps Antwerpse appartement. Een vriendendienst, waarvoor Scholten inmiddels is veroordeeld tot een jaar cel.
Faillissementsfraude
Toen RDM in 2004 omviel, eisten de banken de garanties van in totaal 180 miljoen euro op en kwam de affaire aan het licht. Maar omkoping van een ambtenaar in functie is slechts één van de aanklachten in het dossier tegen Joep, waaraan het Openbaar MInisterie tien jaar heeft gesleuteld. Er speelt veel meer: kort voor het faillissement van RDM-dochter SP Aerospace zijn bijvoorbeeld tientallen miljoenen aan activa weggesluisd. Over deze vermoede faillissementsfraude zou de zakenman onder ede hebben gelogen. Het OM heeft daarom ook meineed en valsheid in geschrifte in de dagvaarding opgenomen.
Schoonzoon Gerrit van der Valk
We spoelen de film even dertig jaar terug. Van den Nieuwenhuyzen, dan nog schoonzoon van Gerrit van der Valk, krijgt landelijke bekendheid als zijn schoonmoeder Toos wordt ontvoerd en hij optreedt als woordvoerder van de familie. Inderdaad: een ideale schoonzoon. Joep was uit het juiste hout gesneden naar Van der Valkmaatstaven: ondernemershout. Gerrit laat hem een poging doen een machinefabriekje, dat hij uit een failliete boedel heeft opgekocht, weer overeind te helpen. Dat lukt bijzonder goed.
Bedrijvendokter
Van den Nieuwenhuyzen kijkt verder, en ontfermt zich in de jaren tachtig over het ene na de andere failliete maakbedrijf, dat hij onderbrengt in de Koninklijke Begemann Groep, een beursgenoteerde vennootschap die hij ook al uit een surseance op de kop tikt. Alles wat Joep opkoopt, lijkt in goud te veranderen. Op het hoogtepunt heeft hij 140 bedrijven verzameld, waaronder grote namen als Holec, Bredero Price en de Rotterdamse Droogdokmaatschappij RDM. Gezamenlijke omzet: bijna 1,7 miljard gulden, met tegen de 9.000 werknemers. De man die de bedrijven en de werkgelegenheid in de kwijnende maakindustrie nieuw leven in weet te blazen, krijgt de eretitel bedrijvendokter mee.
HCS affaire
Hoeveel lucht er in de waardering van de bonte verzameling aan briljante industriële pareltjes en oud roest schuilde, valt achteraf lastig vast te stellen. Feit is, dat een voorkennisaffaire in 1991 een streep zet door de carrière en reputatie van Van den Nieuwenhuyzen. Met de bevriende miljonairs Leon Melchior en Eric Albada Jelgersma werkt hij mee aan een poging automatiseringsbedrijf HCS te redden via een aandelenemissie. Een dag later stort echter de koers van HCS in, naar achteraf blijkt doordat Van den Nieuwenhuyzen met grootschalige verkopen de koers naar een aangenamer niveau wilde dwingen.
Begaclaim
Dat blijkt één handig dealtje te veel: koersmanipulatie, concludeert het OM. De rechtbank is het daarmee eens, maar hogere instanties achten strafbaar misbruik onvoldoende bewezen. Ook in een andere aandelenaffaire, die rond de aankoop van RDM, wordt Van den Nieuwenhuyzen verdacht, maar uiteindelijk vrijgesproken omdat niet te bewijzen valt dat hij voordeel heeft behaald met zijn voorkennis. Die triomf viert hij met een schadeclaim van 1,2 miljard gulden tegen de Staat der Nederlanden: zijn bedrijf is kapot gemaakt door de voorkenniszaak. De spectaculaire claim wordt zelfs in een apart beursfonds neergelaten, om beleggers de slepende rechtszaak te kunnen laten financieren. In 2006 wijst de Hoge Raad de claim grotendeels af, en in 2007 staakt Begaclaim zijn actie. Begemann zelf hield uitverkoop en bestond de afgelopen jaren uit weinig meer dan een berg aandelen in computerbouwer Tulip Computers, dat later als Nedfield ook uitdoofde.
RDM
De HCS-affaire bekoelt niet alleen de verhoudingen tussen Joep en justitie, Joep laat zich ook uitkopen uit Begemann en begint met RDM voor zichzelf, vanaf Curaçao. Onder RDM verzamelt hij weer noodlijdende bedrijven, dit keer met enige synergie: helicopters, onderzeeboten, pantservoertuigen: ter land ter zee en in de lucht wil de zakenman materieel leveren. Hij knapt tanks, houwitsers en onderzeeboten op, doet zaken met goede en foute regimes, maar als RDM duikboten aan Taiwan wil leveren, ziet Den Haag dat niet zitten, vanwege de verhoudingen met China. Volgens Van den Nieuwenhuyzen zelf ziet hij als vaderslandslievend burger af van de miljardenlevering, maar bedingt hij als zakenman wel compensatieorders.
Schuiven met geld
Die orders blijven uit. In plaats daarvan werkt de overheid hem tegen, stelt Joep, en trok onder meer orders voor zijn Fennek-pantservoertuig terug, wat in 2004 tot de val van RDM heeft geleid. Curator Louis Deterink mist 80 miljoen in de boedel van SP Aerospace, de belangrijkste Nederlandse dochter. Volgens hem is Joep zelf schuld aan het omvallen van het voormalige Daf Special Products, door het onttrekken van tientallen miljoenen aan het bedrijf. Van den Nieuwenhuyzen speelde ‘balletje balletje’ met zijn conglomeraat, door continu te schuiven met geld en contracten. Joep schikt die civiele claim in 2009, voor naar verluidt 7 miljoen euro, om aan een persoonlijk faillissement te ontkomen.
Drie maanden vast
Het OM, en de FIOD-ECD waren al geen vrienden van hem, wat hij aan den lijve ondervindt als hij in 2007 van zijn Zwitserse bed wordt gelicht uitgeleverd en drie maanden lang vastgezet. Volgens de FIOD-ECD heeft hij zeker 20,2 miljoen euro weggeluisd naar privé, voorafgaand aan het faillissement van SP Aerospace en RDM. Naar privérekeningen, via contante opnames bij de Rabobank in Stramproy en als investering in een golfresort in China; een privéproject.
Onzin, leugens en incompetentie
Joep komt zijn strafzaak, die exact twee jaar geleden begon met een regiezitting, graag zelf verdedigen. Dat begon al voordat de rechtzaal zijn deuren opende, met een klein media-offensief. Van den Nieuwenhuyzen verkoopt daar zijn verhaal volgens de bestendige lijn: Justitie kletst uit zijn nek, het ministerie van Defensie is volstrekt incompetent en bij de FIOD lopen liegende boeven rond die alle ontlastend bewijsmateriaal (43 ordners) uit het dossier houden. En die garanties? Daar wist half bestuurlijk Rotterdam van. Let maar op. Jusitite heeft Van den Nieuwenhuyzen vaak vervolgd, maar gehangen heeft hij nog nooit. Om met de man zelf te spreken: “Er is een groot verschil tussen crimineel gedrag en creatief ondernemerschap.”
