Winkelmand

Geen producten in de winkelwagen.

Social media: de volgende zeepbel?

Facebook dat een smak geld krijgt van zakenbank Goldman Sachs, Twitter dat maar in waarde stijgt. Social media zijn misschien wel een nieuwe zeepbel. Voordat die knapt, een overzicht van zeven voorgangers.

 

Tulpenmanie

Deze tulpenmanie wordt door economen gezien als de eerste zeepbel in de geschiedenis. In de Gouden Eeuw kon het in de Republiek der Nederlanden gebeuren dat voor nieuwe tulpenbollen een vermogen werd betaald en er flink op los werd gespeculeerd. De tulp was rond 1600 in Europa geïntroduceerd en begon aan een ongekende opmars in populariteit. In het jaar 1637, vlak voordat de bubbel knapte, lag de verkoopwaarde op 1000 gulden per tulpenbol-  zeven keer een gemiddeld jaarsalaris. Ook werd druk gespeculeerd op bollen die nog in de grond zaten via futures en optiecontracten.

De spoorwegzeepbel

Is er iets minder opwindend dan een spoorlijn? Toch onstond er rondom de verkoop van bielzen en rails ooit een zeepbel. De spoorwegzeepbel bereikte een hoogtepunt in Groot-Brittannië in 1846, tijdens de eerste industriële revolutie, toen het parlement een nieuwe wet aannam. Het land moest vol komen te liggen met spoorwegen, want de trein was het modernste en snelste vervoersmiddel. De markt werd opengegooid voor bedrijven die spoor aanlegden. Dit leidde tot een klassiek patroon van speculatie waarin uiteindelijk veel bedrijven op de fles gingen of werden overgenomen en de beloofde kilometers spoor niet werden neergelegd.

Beurskrach 1929

Op Wall Street klapten de aandelenkoersen in 1929 elkaar, wat het einde van een tijdperk betekende: de Roaring Twenties. De wereld en met name de VS bevonden zich aan de vooravond van de krach, die de geschiedenis in zou gaan als de Grote Depressie. Mensen belegden massaal met geleende aandelen en speculeerden op koerstijgingen. Bedrijven speelden het spel van koersmanipulatie gretig mee. De onderliggende economie verslechterde. Op donderdag 24 oktober 1929 begonnen de aandelenkoersen te dalen en wilden beleggers af van hun stukken. Een enorme daling was het gevolg en de bodem werd pas in 1932 bereikt. Leningen konden niet worden terugbetaald en banken vielen om. 

Nikkelzeepbel

Een tekort aan de grondstof nikkel, als gevolg van de Vietnamoorlog een grote vraag naar was, blies deze bubbel op. De Poseidonbubbel, genoemd naar het gelijknamige beursgenoteerde Australische mijnbouwbedrijf, ontstond na de mededeling dat er een veelbelovende ontdekking van een grote nikkelader was gedaan in 1969. De koers van het aandeel bleef maar stijgen ook nadat er geen nader nieuws volgde. De hype breidde zich uit naar andere mijnbouwfondsen. De gekte ging zelfs zo ver dat bedrijven zonder mijnbouwlicentie naar de beurs wilden gaan. Een jaar later stortte de koers in en liep de zeepbel leeg. Tegen de tijd dat mijnbouwer Poseidon de nikkel begon te winnen was de marktprijs al weer flink gedaald.

Het verloren decennium

Japanners spreken wel van het verloren decennium, de tien jaren van economische misère die volgden op uiteenspatten van de vastgoed- en aandelen zeepbel begin jaren 90’ van de vorige eeuw. Bron van de zeepbel was de eindeloze hoeveelheid van goedkoop geld dat beschikbaar kwam. Grondprijzen en daarmee de prijzen van vastgoed stegen enorm. Met name in zakelijke districten in grote steden. Ook de aandelenkoersen schoten de lucht in, gevoed met geld van speculanten dat was uitgeleend door banken. Het hoogtepunt bereikte de Nikkei op 29 december 1989 met 38.957,44 punten. De zeepbel barstte en Japan bleef zitten met de kater die tien jaar duurde. Ter vergelijking: de Nikkei staat vandaag de dag op 10.380,77 punten.

Dot.com bubble

In goed Nederlands ook wel de internetzeepbel genoemd. Eind jaren negentig van de vorige eeuw onstond deze zeepbel. Een belangrijke rol was speelde het geloof in de ‘nieuwe economie’ en internetbedrijven. Deze internetbedrijfjes schoten als paddenstoelen uit de grond en verdwenen in sommige gevallen even snel weer van het toneel. De ‘oude economie’ werd vervangen door de ‘nieuwe economie’ en daar golden andere economische regels en wetten. Maurice de Hond was een van de hogepriesters van de ‘nieuwe economie’ met zijn bedrijf Newconomy. Een combinatie van factoren als makkelijk verkrijgbaar investeringskapitaal, beursspeculatie en snelstijgende koersen van aandelen zorgde voor een euforische stemming onder beleggers. Iedereen kent nog het verhaal van Nina Brink en World Online, wat een succes werd voor mevrouw Brink en een deceptie voor de hongerige beleggers. In 2001 knapte deze bubbel leeg, maar sommige internetbedrijven als eBay bestaan nog steeds.

Wekelijks de nieuwsbrief van Startups & Scaleups ontvangen?



Door je in te schrijven ga je akkoord met de algemene en privacyvoorwaarden.

Huizenzeepbellen

Onroerend goed is geliefd onder speculanten en staat om de zoveel tijd garant voor een flinke zeepbel. Deze zeepbellen knappen. Voorbeelden in de afgelopen jaren zijn onder meer Spanje, Ierland en de Verenigde Staten. In de VS bereikten in veel steden de huizenprijzen een piek in 2005. Twee jaar later knapte de zeepbel en de daling die toen volgde is nog steeds niet voorbij. Deze zeepbel is onderdeel van de kredietcrisis waarbij Amerikanen net zo makkelijk aan een hypotheek kwamen als het aftanken van hun auto. Hypotheken van niet-kredietwaardige huiseigenaren werden op een hoop gegooid, verknipt en doorverkocht. Het was voer voor speculatie waarbij de consument zijn denkbeeldige overwaarde op het huis uitgaf. Een wonderlijke financiële constructie waarin de bomen tot de hemel groeiden. Anno 2010 is het aantal Amerikanen dat noodgedwongen in een camper woont nog nooit zo hoog geweest evenals het aantal leegstaande huizen.