Winkelmand

Geen producten in de winkelwagen.

‘Nederland telt hooguit 500.000 ‘echte’ zzp’ers’ (video)

Het imago van de zzp'er is grofweg verdeeld tussen dat van de verkapte loonslaaf die aan het sociale stelsel morrelt versus de ondernemende, vrije geest die ondernemersrisico loopt. Zzp-expert Pierre Spaninks hoort duidelijk bij die laatste categorie, al is het aantal 'echte' zzp'ers volgens hem wel lager dan officiële statistieken doen vermoeden.

In samenwerking met 7 Ditches TV

Spaninks doet onderzoek naar zelfstandige professionals “die voor eigen risico en rekening ondernemen” en is zelf ook zzp’er. “Eigenlijk ben ik zo geboren. Ik van verschrikkelijk slecht tegen bazen, en nog slechter tegen ‘baasjes’.”

“En ik heb gemerkt dat ik ook niet echt deug als baas of manager. Ik heb met 12 mensen onder mij gewerkt en dat was voor niemand een plezier. Ik ben een feodale zak als baas, zei mijn buurman een keer tegen me. Ik denk dat ‘ie gelijk heeft.”

Spookbeeld

De zzp’er als ondermijning van het sociale stelsel is wat Spaninks betreft “een spookbeeld dat alleen bestaat in bepaalde sociale en politieke kringen zoals de PvdA en de vakbeweging”. Maar, erkent hij, die club van 1,35 miljoen zelfstandigen is een nogal diverse groep ondernemers. Beginnend bij de puber die ‘s ochtends – zonder arbeidscontract – de krant bezorgt tot en met een gepensioneerde die wat bijverdient door te surveilleren bij tentamens. 

500.000

Maar de groep ‘echte’ zzp’ers is maar 500.000 mensen groot, stelt Spaninks. Die mensen kiezen met hun volle verstand voor een bestaan als zzp’er. “Om zonder personeel, in opdracht van klanten iets waardevols te leveren. En die ook weten wat de risico’s zijn van op die manier ondernemen, van zo in het leven staan.” Dat is volgens Spaninks een groep die de mouwen opstroopt en in een gat in de markt duikt, die goed kan rondkomen van zijn omzet en geen opdrachtgever (‘baas’) heeft die constant over zijn of haar schouder meekijkt.

“En is het zaak dat je je vrij kunt laten ‘vervangen’, zoals dat heet. Als jij om de een of andere reden niet in staat bent om je opdracht naar behoren te voltooien, dan ben je zelfstandig als je zélf aan je opdrachtgever iemand mag voorstellen die dat werk van je overneemt.” Dat ‘echte’ zzp’erschap behelst volgens Spaninks een totaal andere mentaliteit, die zorgt voor “elan en vernieuwing in de samenleving”.

Pistool op je hoofd

Ondanks die criteria heeft Spaninks moeite met de term ‘schijnzelfstandigheid’. “Ik moet de eerste zpp’er nog tegenkomen die een pistool voor zijn hoofd heeft gekregen met de mededeling ‘jij zult gaan zzp’en’.

Als iemand in de bouw, vaak geassocieerd met schijnzelfstandigheid, merkt dat er minder werk is en voor zichzelf de berekening maakt dat hij beter voor zichzelf kan beginnen, dan is dat geen gedwongen zzp’er, stelt Spaninks, maar iemand “die op een slimme manier gebruik maakt van de ontwikkelingen die hij om zich heen ziet”.

Minimale groep

Schijnzelfstandigheid bestaat volgens hem hooguit als iemand structureel, gedurende meerdere jaren maar 1 opdrachtgever heeft, nooit reclame voor zichzelf maakt en geen ondernemersrisico loopt. “Maar dat is echt een minimale groep – al weet niemand hoe groot die groep precies is.”

Bekijk de video (bovenaan het artikel) om ook te horen waarom Spaninks vindt dat de vervanger van de VAR de ondernemingsgeest in Nederland kapotmaakt. “Ik durf de stelling wel aan dat er in 2021 een parlementaire enquête komt met als insteek: hoe heeft het zo’n zooitje kunnen worden?”