Geen producten in de winkelwagen.
1. Wie heeft het bedacht?
Grondlegger van de lean startup methode is de Amerikaanse ondernemer Eric Ries. Nadat hij een aantal veelbelovende Silicon Valley startups waarbij hij zelf betrokken was kopje onder had zien gaan, schreef hij de bestseller ‘The Lean Startup.’ Hoewel Ries de methode in eerste instantie vooral voor internetondernemers ontwikkelde, werd het boek ook in andere bedrijfstakken met groot enthousiasme ontvangen. Tegenwoordig wordt de methode gedoceerd aan universiteiten als Berkeley en Harvard.
2. Wat houdt het in?
Waar de meeste marketinggoeroes beginnende ondernemers inpeperen dat ze een tot in de puntjes uitgewerkt bedrijfsplan nodig hebben, draait Ries de zaken liever om. Een lean (= slanke) startup heeft geen perfect doorontwikkeld product en grote sommen geld van investeerders nodig. Beter is het om met een klein team en een onaf product zoveel mogelijk te experimenteren. Blijken klanten geïnteresseerd, dan ga je door met het ontwikkelen je product. Als niemand toehapt kun je wellicht beter iets anders verzinnen.
3. Wat is het beoogde effect?
Een inkoppertje: een zo succesvol mogelijke lancering van een startup. Door slank te beginnen en pas grootschalig uit te rollen als er een naar alle waarschijnlijkheid levensvatbaar product ligt, voorkom je een mislukking. Het scheelt bovendien tijd: de ondernemer komt er al in een vroeg stadium achter of zijn idee kans van slagen heeft. Overigens hebben niet alleen beginners baat bij de lessen van Ries, ook gevestigde bedrijven kunnen er hun voordeel mee doen, bijvoorbeeld bij het ontwikkelen van nieuwe projecten.
4. Wie past het toe?
Prominente adepten zijn Dropbox, Wealthfront en Aardvark. Maar ook de Amerikaanse overheid past de filosofie van Ries toe. In Nederland werken onder andere Peerby, Philips en Sanoma met de methode. In meer dan honderd steden verspreid over zeventien landen worden bijeenkomsten gehouden voor lean startups.
De Praktijk
Wie: Robbert van Geldrop (34)
Wat: medeoprichter en cto van BackupAgent, dat data van zakelijke klanten online (in de cloud) opslaat en beheert.
Opgericht: 2005 (in 2014 overgenomen door Acronis)
Locatie: Delft
“Tijdens een borrel kreeg ik een boek van Steve Blank in mijn handen gedrukt: dit moest ik lezen. Blank schrijft dat veel ondernemers wel een stappenplan hebben om een zo goed mogelijk product te ontwikkelen, maar geen methode hebben om erachter te komen wat hun klanten eigenlijk willen. Zo kwam ik in aanraking met Eric Ries, die met zijn boek ‘The Lean Startup’ verder bouwt op dat idee.”
“Volgens Ries moet een startup snel leren en dus veel experimenteren en bijsturen. Vergeet driejarenplannen, vergeet een ingewikkelde langetermijnstrategie. Het gaat om kleine stapjes en vaart maken. Dat zijn wij gaan toepassen bij BackupAgent, het bedrijf dat ik vijf jaar eerder met Roland Sars had opgericht.”
“Veel fouten die we in de eerste jaren maakten, hadden voorkomen kunnen worden door lean te werken. Zo hadden we vaak oeverloze discussies in het team en kozen dan uiteindelijk voor de meest plausibele optie, terwijl we beter een klein experiment hadden kunnen uitzetten om te bepalen wie gelijk had. Na het lezen van Ries’ boek zijn we alsnog gaan experimenteren met de methode. We maakten kaartjes met ideeën en plannen en probeerden die zo snel mogelijk uit.”
“Soms was het een kwestie van een aantal klanten bellen met de vraag of ze geïnteresseerd waren in deze extra optie. Belangrijk is dat je van tevoren je verwachtingen vaststelt: als bijvoorbeeld tien klanten toehappen is het experiment geslaagd. Lukt dat niet, dan faal je in het klein.
Chaos
“Ook bij ons pakten niet alle plannen goed uit. Zo lukte het niet om een soort dropbox-achtige oplossing in de markt te zetten. Jammer, maar doordat we daar snel achter waren, konden we ook snel verder.”
“Met lean startup ga je niet als een kip zonder kop producten maken om er vervolgens achter te komen dat niemand erop zit te wachten. Je probeert zoveel mogelijk data te verzamelen: over je bedrijf en over je klanten. Dat heeft ons ook enorm geholpen bij het vinden van een investeerder – we wisten heel goed wat onze sterke en zwakke punten waren.”
“Het was nog een heel gevecht om het hele bedrijf lean te krijgen. Sommige werknemers snapten het, anderen hadden het gevoel dat er chaos heerste. Dat is het lastige als je de methode pas gaat gebruiken als je bedrijf al bestaat, het is niet ingebakken in de bedrijfscultuur. Als oprichter van ondernemersplatform de Dutch Lean Startup Circle zie ik hoeveel interesse er is in de ideeën van Ries. Elke week sluiten zo’n tien nieuwe ondernemers zich bij ons aan, we hebben nu al bijna duizend leden.”
“In maart was Eric Ries in Amsterdam voor een lezing, daar komt zevenhonderd man op af. Zijn gedachtengoed begint mainstream te worden. Dat is natuurlijk mooi, maar het gevaar is dat lean startup een lege term wordt. Over het nut voor grote bedrijven ben ik sceptisch. Als wij het al lastig vonden om de methode vijf jaar na oprichting door te voeren, kun je nagaan hoe moeilijk het is voor een multinational.”
“Daarbij willen ondernemers graag gelijk hebben. Ze bellen bijvoorbeeld tien klanten met een idee en als één interesse toont zeggen ze: zie je wel. Maar wat zegt dat eigenlijk? Je moet van tevoren goed weten wat je verwacht van zo’n experiment en eerlijk durven zijn als het niet goed uitpakt. Als je de methode alleen gebruikt om je gelijk te halen, heeft het weinig zin.”
