Winkelmand

Geen producten in de winkelwagen.

Waarom startups onmisbaar zijn (maar economisch niks voorstellen)

Startups zijn cruciaal voor Nederland, schrijven Rabobank-economen Hans Stegeman en Björn Giesbergen. Maar dan moeten die startende groeibriljantjes wel hun beginfase overleven en doorgroeien naar scale-ups.

Het is ook de Rabobank niet ontgaan dat startups 'bovengemiddelde' aandacht krijgen, vergeleken met andere ondernemers. Stegeman (hoofdeconoom van Rabobank Nederland) en Giesbergen vragen zich af waarom dat is, en wat het economisch belang van startups eigenlijk is.

Maar eerst geven zij hun eigen definitie van een startup (al zitten de verschillen met andere definities vooral in de details):

'Wij beschouwen een startup als een beginnend bedrijf met een vernieuwend idee dat een product of dienst maakt die schaalbaar en herhaalbaar is. Deze dienst/dit product is gemaakt met behulp van nieuwe of opkomende technologie maar is niet noodzakelijkerwijs de nagel aan de doodskist van een ander product of andere dienst. Dit vooral omdat dit ook in lang niet alle gevallen te meten is.'

Ook Stegeman en Giesbergen branden zich dus niet aan een maximale leeftijd, en houden het bij 'beginnend'. Wat overigens opvalt is dat in deze definitie het zoeken naar een verdienmodel, en het continu testen en valideren daarvan, ontbreekt. Ook de mentaliteit en drive van een startup-ondernemer worden hier buiten beschouwing gelaten.

Zie ook: Wat is een startup? De 4 belangrijkste kenmerken

Ondanks die definitie is het praktisch onmogelijk om alle startups in Nederland af te baken van andere snelle groeiers, geven Stegeman en Giesman toe. "Wel is duidelijk dat starters en startups niet synoniem aan elkaar zijn. Slechts een zeer klein percentage van de starters kan een startup worden genoemd."

Disruptief

Of een businessmodel bijvoorbeeld disruptief is, is niet objectief vast te stellen en wordt dus ook nergens geregistreerd. Wel zien Stegeman en Giesbergen dat het aantal startups groeit. "Op basis van onze gegevens gaan we er van uit dat het aandeel startups in deze sectoren de afgelopen jaren klein was, zo’n 5% in 2015. Dat komt neer op ongeveer 400 startups vorig jaar."

De gemiddelde startup steekt anders in elkaar dan, zeg, 8 jaar geleden. "Het beeld dat uit de beschikbare data naar voren komt is dat niet zozeer het aantal, maar de aard van de startups verandert. Ze worden meer ‘disruptief’ en zijn actief binnen fintech, (digital) design en de creatieve industrie."

Betaal-apps zoals Bunq en Daalder hadden de slag van theorie naar (streng gereguleerde) realiteit een paar jaar geleden nog niet kunnen maken, maar kunnen nu meeliften op een kant-en-klare infrastructuur van cloud computing en smartphones.

Impact

Op basis van het gangbare criterium dat 9 van de 10 startups falen (of klein blijven), blijven er jaarlijks 40 succesverhalen over. "Het directe economische belang van startups is dus niet zo groot. Het gaat jaarlijks maar om een klein aantal nieuwe bedrijven, met een zeer beperkte omzet en weinig werknemers."

Volgens Stegeman en Giesbergen wordt vooral het "indirecte belang" van startups steeds groter. Bijvoorbeeld doordat gevestigde bedrijven die willen innoveren samenwerken met startups. Ondertussen ontstaat er in Nederland een startup-ecosysteem, met zijn eigen hubs, incubators en accelerators. "Open innovatie, nieuwe businessmodellen en een cultuur gericht op samenwerken en ondernemerschap dragen bij aan succesvolle startups."

Sterren

De uitdaging is om van starters 'sterren' te maken, zoals de Rabo-economen het noemen. Scale-ups dus. Daarbij is de toegang tot kapitaal van cruciaal belang.

Misschien een opmerkelijke uitspraak van een bank: Nederlandse ondernemers zouden wat kapitaal betreft eigenlijk wat minder op banken moeten leunen. "Het Nederlandse bedrijfsleven maakt in het algemeen relatief veel gebruik van bancaire kredieten in vergelijking met andere vormen van financiering. Voor startups is nu juist risicodragend kapitaal nodig."

Wekelijks de nieuwsbrief van Management & Leiderschap ontvangen?



Door je in te schrijven ga je akkoord met de algemene en privacyvoorwaarden.

Ondanks die uitdaging verwachten Stegeman en Giesbergen dat het aantal startups de komende jaren versneld groeit; 20 procent per jaar is volgens hun geen onrealistische schatting. Daarmee zouden er in 2020 ruim 1000 nieuwe startups per jaar opduiken.

Hoeveel daarvan echt schaalbaar en succesvol zullen zijn is nog de vraag. "Beschikbaarheid van risicodragend kapitaal, overheidsbeleid gericht op het wegnemen van barrières, stimuleren van ondernemerschap en innovatie zijn factoren die hieraan kunnen bijdragen."